ΤΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑ ΧΑΤΖΗΛΟΪΖΟΥ*
Τα τελευταία χρόνια η μία κρίση διαδέχεται την άλλη, με καμία χώρα να μην μένει ανεπηρέαστη. Πριν καλά καλά τελειώσει η Πανδημία, ήρθε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και οι οικονομικές κυρώσεις των Δυτικών χωρών, οι οποίες έχουν προκαλέσει αλυσιδωτές συνέπειες στην παγκόσμια οικονομία. Η πιο πρόσφατη κρίση που βιώνουν οι πλείστες οικονομίες, είναι ο ολοένα και αυξανόμενος πληθωρισμός. Η συνεχής αύξηση των τιμών έχει προκαλέσει πτώση στην αγοραστική δύναμη του μισθού των πολιτών. Η εκπαίδευση σαφώς και δεν μπορούσε να μείνει ανεπηρέαστη.
Οι σχολικές μονάδες και οι σχολικές εφορείες έχουν κάθε χρόνο συγκεκριμένα χρήματα στη διάθεσή τους, είτε για να παραγγέλνουν διδακτικά μέσα για την επόμενη χρονιά είτε για να αγοράζουν αναλώσιμα προϊόντα κατά την τρέχουσα χρονιά. Για τις παραγγελίες διδακτικών μέσων σε διάφορα αντικείμενα (π.χ. Τέχνης, Φυσικής Αγωγής, Μουσικής, Σχεδιασμού και Τεχνολογίας, κτλ.) το κάθε σχολείο έχει στη διάθεσή του ποσό ανάλογο με τον αριθμό των μαθητών που φοιτούν σε αυτό. Για κάθε παιδί αναλογεί συγκεκριμένο ποσό, για παράδειγμα στην Τέχνη €2 ανά παιδί. Το παράδοξο είναι πως παρόλο που το κόστος έχει αυξηθεί σημαντικά σε σχεδόν όλα τα προϊόντα, σε ποσοστό που κυμαίνεται από 10% μέχρι και πέραν του 50%, τα κονδύλια που έχουν στη διάθεσή τους τα σχολεία έχουν παραμείνει τα ίδια. Ένα απλό παράδειγμα: Κατά την περσινή χρονιά, με €200 ένα σχολείο μπορούσε να παραγγείλει 101 υδατοδιαλυτά παστέλ, ενώ φέτος με το ίδιο ποσό μπορεί να παραγγείλει μόνο 81. Με παρόμοιο τρόπο, τα κονδύλια των σχολικών εφορειών που σχετίζονται με υλικά συγκεκριμένων μαθημάτων έχουν και πάλι παραμείνει τα ίδια ανά μαθητή.
Ένα άλλο σημαντικό κονδύλι που έχουν στη διάθεσή τους τα σχολεία, είναι το ταμείο Διευθυντή. Το μέγεθος του συγκεκριμένου ταμείου παραμένει το ίδιο εδώ και περισσότερο από μια δεκαετία (€6,83 ανά μαθητή με ελάχιστο ποσό τα €854,30). Επιπρόσθετα, ένα μεγάλο μέρος του συγκεκριμένου ταμείου αναλώνεται σε πάγιες χρεώσεις από τις τράπεζες για την τήρηση των τραπεζικών λογαριασμών. Με αυτό τον τρόπο, πέραν των 100 ευρώ για κάθε σχολική μονάδα κάθε χρόνο «χάνεται», ενώ θα μπορούσε να αξιοποιηθεί προς όφελος του σχολείου και των παιδιών. Δυστυχώς ενώ το θέμα έχει ήδη αναδειχθεί από την ΠΟΕΔ και έχει ενημερωθεί το ΥΠΑΝ, δεν έχει γίνει κάποια αλλαγή ώστε να επιλυθεί.
Δυστυχώς η σημαντική αύξηση στις τιμές των προϊόντων, δεν έχει μετριαστεί με αντίστοιχη αύξηση στα κονδύλια των σχολείων, με αποτέλεσμα τα σχολεία και κατ’ επέκταση τα παιδιά να έχουν λιγότερα υλικά στη διάθεσή τους και να επηρεάζεται η ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης. Αν συνεχιστεί αυτή η τάση χωρίς καμία προσαρμογή, τα ράφια με τα υλικά και τα μέσα των σχολικών μονάδων κινδυνεύουν να αδειάσουν. Για επίλυση του προβλήματος μπορεί να δοθεί άμεσα ένα επιπρόσθετο κονδύλι στις σχολικές μονάδες, το οποίο να μπορούν να αξιοποιήσουν για να παραγγείλουν τα υλικά που έχουν περισσότερη ανάγκη, για την επόμενη σχολική χρονιά. Παράλληλα, για να μην βρεθούμε ξανά σε αυτή τη θέση, οι αρμόδιοι θα πρέπει να προβλέψουν όπως κάθε χρόνο τα συγκεκριμένα κονδύλια που έχουν στη διάθεσή τους τα σχολεία προσαρμόζονται με βάση το πραγματικό κόστος των προϊόντων.
*Μέλος ΔΣ ΠΟΕΔ
Οργ. Γραμματέας Α.Κί.ΔΑ
Για ακόμη μια σχολική χρονιά, παρατηρείται αδικαιολόγητη καθυστέρηση από πλευράς του Υπουργού Παιδείας, για την αποτελεσματική ενίσχυση του εξαιρετικά ευαίσθητου τομέα της παροχής εκπαίδευσης ελληνομάθειας. Δυστυχώς, εξαιτίας αυτής της κωλυσιεργίας, συνεχίζεται ο περαιτέρω μαρασμός και υποβάθμιση της εκπαιδευτικής διαδικασίας στα σχολεία ΔΡΑ.Σ.Ε+, στο πλαίσιο της οικονομίστικης θεώρησης της Δημόσιας Εκπαίδευσης.
Η αδικαιολόγητη και εις βάρος των παιδιών καθυστέρηση στον διορισμό του αναγκαίου εκπαιδευτικού προσωπικού για τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας στα παιδιά με μεταναστευτική βιογραφία, δημιουργεί εμπόδια και πλήγμα στην εύρυθμη λειτουργία των σχολείων. Κυρίως όμως, δημιουργεί αυξανόμενα μαθησιακά κενά στους μαθητές, οι οποίοι στερούνται την αναγκαία από κάθε πλευρά μαθησιακή στήριξη, εδώ και δύο μήνες. Γι’ αυτά τα παιδιά χάθηκε ήδη πολύτιμος διδακτικός χρόνος, που δύσκολα μπορεί να αναπληρωθεί.
Τονίζεται πως οι ώρες διδασκαλίας που προσφέρονται στα παιδιά με μεταναστευτική βιογραφία στις σχολικές μονάδες ΔΡΑ.Σ.Ε.+, και που δίνονται με αγορά υπηρεσιών, δεν βοηθούν στον βαθμό που πρέπει τη μαθησιακή διαδικασία και την απαιτούμενη στήριξη. Η εμπειρία επιβεβαιώνει τις ανησυχίες που εύλογα δημιουργούνται, αφού κατά την περσινή σχολική χρονιά το πρόγραμμα δεν είχε το αναμενόμενο αποτέλεσμα και οι μαθητές που είχαν τη μεγαλύτερη ανάγκη στήριξης, βρέθηκαν σε δυσμενέστερη θέση. Αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, κατά την περσινή σχολική χρονιά, το πρόγραμμα αποψιλώθηκε και δεν λειτούργησε επαρκώς. Ουσιαστικά, η μόνη πραγματική στήριξη που έλαβαν τα παιδιά, προήλθε από τους 62 συμβασιούχους που ανάλαβαν καθήκοντα τρεις μήνες μετά το άνοιγμα των σχολείων.
Είχε τονιστεί μετά την περσινή παρόμοια πρακτική του ΥΠΑΝ, πως η Κυβέρνηση είχε την υποχρέωση να διασφαλίσει μέσω του προϋπολογισμού του 2022 πως θα υπάρχει η δυνατότητα κάλυψης των εκπαιδευτικών αναγκών στην ολότητα τους από την 1η Σεπτεμβρίου του 2022. Κάτι τέτοιο δυστυχώς δεν έγινε, με το ΥΠΑΝ να επικαλείται τη χαρτογράφηση αναγκών για τη μεταναστευτική βιογραφία, την αξιολόγηση και αναδιάρθρωση του θεσμού των ΔΡΑ.Σ.Ε+ κ.ά., που φυσικά ακόμα αναμένονται. Δεν θα ήταν υπερβολή να αναφερθεί, πως η επανάληψη της περσινής ακατανόητης διαχείρισης, δεν τιμά το ΥΠΑΝ και συνιστά καταπάτηση των δικαιωμάτων του παιδιού για ισότιμη μόρφωση.
Η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου για διορισμό 60 συμβασιούχων προς κάλυψη αναγκών για διδασκαλία της Ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας για τα παιδιά με μεταναστευτική βιογραφία στα σχολεία που ανήκουν στο πρόγραμμα ΔΡΑ.Σ.Ε+. έλαβε χώρα στις 14 Σεπτεμβρίου 2022. Από τότε, έχει παρέλθει αδικαιολόγητα μεγάλο χρονικό διάστημα απραξίας και κωλυσιεργίας, με τα παιδιά να στερούνται αυτά που καθόλα δικαιούνται!
Η Κυβέρνηση οφείλει άμεσα να προχωρήσει στον διορισμό των 60 συμβασιούχων, καλύπτοντας τις ανάγκες που υπάρχουν. Αυτό πρέπει να γίνει τάχιστα, προωθώντας για έγκριση, τις συγκεκριμένες θέσεις στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών και στη συνέχεια στην Ολομέλεια της Βουλής. Δεν υπάρχει καμιά δικαιολογία για την καθυστέρηση που παρατηρείται.
Τέλος, πρέπει να καταστεί σαφές, πως η διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας στα παιδιά με μεταναστευτική βιογραφία, πρέπει να ενταχθεί στη στελέχωση του κάθε σχολείου και όχι να γίνεται με αγορά υπηρεσιών. Ένα καθεστώς που έχει κριθεί ως παράνομο δικαστικά και που δημιουργεί σωρεία προβλημάτων στην ομαλή λειτουργία των σχολείων. Το ΥΠΑΝ πρέπει επιτέλους θα δώσει έμπρακτες λύσεις για τη στήριξη των παιδιών με μεταναστευτική βιογραφία, μακριά από οικονομίστικες προσεγγίσεις. Λύσεις στη βάση των πραγματικών εκπαιδευτικών αναγκών, για ουσιαστική στήριξη των παιδιών αυτών, με στόχο να ενταχθούν ομαλά στο σχολικό περιβάλλον. Μέσα από ειλικρινή και θεσμικό διάλογο, πρέπει να χαραχθεί μια στιβαρή στρατηγική για το συγκεκριμένο εκπαιδευτικό ζήτημα, που θα ωφελήσει τα παιδιά και την Κυπριακή Εκπαίδευση και την κοινωνία ευρύτερα.
Μιχάλης Αλεξόπουλος, Οργ. Γραμματέας ΠΟΕΔ, Γ. Γραμματέας ΑΚΙΔΑ
Λεωνίδας Χατζηλοΐζου, Μέλος ΔΣ ΠΟΕΔ, Οργ. Γραμματέας ΑΚΙΔΑ
Το τελευταίο διάστημα το ζήτημα της επέκτασης της υποχρεωτικής Προδημοτικής εκπαίδευσης βρίσκεται στο προσκήνιο μετά την κατάθεση σχετικής νομοθεσίας στην επιτροπή Παιδείας της Βουλής.
Η επέκταση της υποχρεωτικής Δημόσιας Προδημοτικής Εκπαίδευσης ήταν και είναι ένα πάγιο αίτημα της ΠΟΕΔ και των εκπαιδευτικών. Η σχετική επέκταση της προδημοτικής από την ηλικία των 4 και 8 μηνών στην ηλικία των 4 συμπεριλήφθηκε στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Δυστυχώς, αντί να προβλεφθεί η επέκταση της Δημόσιας Προδημοτικής Εκπαίδευσης με την μετατροπή κοινοτικών νηπιαγωγείων σε δημόσιων και τη σταδιακή επέκτασή της με εξασφάλιση επιπρόσθετων κτιρίων και πρόσληψη προσωπικού, η Κυβέρνηση αιτήθηκε την επιχορήγηση των ιδιωτικών νηπιαγωγείων με τη χρήση κουπονιών, μέχρι το 2026.
Στις 18 Φεβρουαρίου του 2021, αναρτήθηκε στην επίσημη εφημερίδα της ΕΕ ο κανονισμός του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Σύμφωνα με τον κανονισμό, ανάμεσα σε άλλα, το σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας θα έπρεπε να περιέχει περίληψη της διεξαχθείσας σύμφωνα με το εθνικό νομικό πλαίσιο διαδικασίας διαβούλευσης με τις τοπικές και περιφερειακές αρχές, τους κοινωνικούς εταίρους, τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, τις οργανώσεις νεολαίας και άλλους σχετικούς επηρεαζόμενους, και τον τρόπο με τον οποίο αντικατοπτρίζονται στο σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας οι απόψεις που διατυπώνουν τα ενδιαφερόμενα μέρη. Στο πλαίσιο αυτής της διαβούλευσης, στις 4 Μαρτίου 2021, ο ΓΔ της ΕΠΣΑ απέστειλε στην ΠΟΕΔ προσχέδιο μέρους του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Στο σχετικό προσχέδιο ΔΕΝ συμπεριλήφθηκε το κομμάτι της επέκτασης της υποχρεωτικής Προδημοτικής.
Στη δε απαντητική επιστολή της ΠΟΕΔ σχετικά με τις υπόλοιπες πρόνοιες του σχεδίου, αναφέρθηκε πως: «δεν θα γίνει αποδεκτή η εφαρμογή οποιασδήποτε αλλαγής ή/και πολιτικής χωρίς αυτή να τύχει διαβούλευσης, θεσμικού διαλόγου και συμφωνίας». Με βάση τον κανονισμό, η Κυπριακή Δημοκρατία υπέβαλε το εθνικό σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας στο οποίο έπρεπε να διαφαίνεται η διαβούλευση που έγινε με τους διάφορους φορείς. Στο τελικό Σχέδιο Ανάκαμψης συμπεριλήφθηκε αναφορά πως η ΠΟΕΔ απέστειλε απαντητική επιστολή στις 16 Μαρτίου, χωρίς να γίνει όμως αναφορά πως η Οργάνωση ζητούσε διάλογο και προειδοποιούσε πως δεν θα δεχτεί οποιεσδήποτε επιβολές πολιτικών χωρίς διαβούλευση. Η δε απάντηση της ΠΟΕΔ, όπως έχουμε προαναφέρει, δεν αφορούσε την επέκταση της Προδημοτικής, αφού ο σχετικός τομέας αποκρύφθηκε εντέχνως από την Οργάνωση.
Παράλληλα, είναι ξεκάθαρα διατυπωμένο στους κανονισμούς, πως το Κράτος – Μέλος, μπορεί να υποβάλει τροποποιήσεις στο σχέδιο αν συντρέχουν επαρκώς δικαιολογημένοι λόγοι, τις οποίες η επιτροπή οφείλει να εξετάσει. Αξίζει να σημειωθεί, πως η δικαιολογία που ακούστηκε από την Επίσημη Πλευρά, πως μέσω του ταμείου ανάκαμψης δεν μπορούν να καταβάλλονται μισθοί επίσης καταρρίπτεται μέσω των ίδιων των κανονισμών της επιτροπής. Όπως αναφέρεται: «Ο μηχανισμός θα πρέπει να στηρίζει έργα που σέβονται την αρχή της προσθετικότητας της χρηματοδότησης της Ένωσης. Ο μηχανισμός δεν θα πρέπει να υποκαθιστά επαναλαμβανόμενες εθνικές δαπάνες παρά μόνο σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις». Παρόμοιες δικαιολογίες έχουμε ακούσει και στο πρόσφατο παρελθόν όπου είχε ειπωθεί στην ΠΟΕΔ πως στο πρόγραμμα ΔΡΑΣΕ+ δεν μπορούσαν να προσληφθούν άτομα με σύμβαση, παρά μόνο με αγορά υπηρεσιών. Μετά από πιέσεις εγκρίθηκε το αίτημα και διορίστηκαν πέρσι 62 συμβασιούχοι αποκλειστικά σε σχολεία ΔΡΑΣΕ+ ενώ φέτος αναμένονται 60 τέτοιοι διορισμοί.
Είναι ξεκάθαρη η τακτική της Κυβέρνησης να εφαρμόσει πλαγίως και υπογείως μεταρρυθμίσεις (εκτός από την επέκταση της Υποχρεωτικής Προδημοτικής στο σχέδιο ανάκαμψης περιλαμβάνεται και η Αξιολόγηση Εκπαιδευτικού) χωρίς τον απαιτούμενο διάλογο, με σκοπό την επιβολή μονομερών αποφάσεων υπό την απειλή της Ευρωπαϊκής χρηματοδότησης. Το ΥΠΑΝ οφείλει να προχωρήσει σε άμεσο διάλογο για την επέκταση της Προδημοτικής έτσι ώστε να συμφωνηθεί ένα ολοκληρωμένο και εφαρμόσιμο πλάνο το οποίο να στηρίζει και να ενισχύει τον Δημόσιο χαρακτήρα της Παιδείας. Τονίζουμε τέλος, πως η Παιδεία και η Δημόσια Εκπαίδευση αποτελούν δημόσιο αγαθό και σε αυτό έχουν δικαίωμα πρόσβασης όλοι!
Λεωνίδας Χατζηλοΐζου, Μέλος ΔΣ ΠΟΕΔ, Οργ. Γραμματέας ΑΚΙΔΑ
Μιχάλης Αλεξόπουλος, Οργ. Γραμματέας ΠΟΕΔ, Γ. Γραμματέας ΑΚΙΔΑ
Η Παγκόσμια Ημέρα Εκπαιδευτικού, γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 5 Οκτωβρίου. Καθιερώθηκε το 1994 από την UNESCO, προκειμένου να τιμήσει τους μαχόμενους εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης σε όλο τον κόσμο, που με το έργο τους συμβάλλουν καθοριστικά στην ανάπτυξη, την πρόοδο και την ευημερία των κοινωνιών. Η 5η Οκτωβρίου είναι μια μέρα που θέτει στο επίκεντρο τους εκπαιδευτικούς, τις ανάγκες και τα προβλήματά τους, τιμώντας το πολύτιμο έργο τους και τον αγώνα που καταβάλλουν για την οικοδόμηση ενός καλύτερου μέλλοντος για όλους τους μαθητές. Το θέμα που επιλέγηκε για τη φετινή Παγκόσμια Μέρα του Εκπαιδευτικού είναι: «Η αναδιαμόρφωση της εκπαίδευσης, ξεκινά από τους εκπαιδευτικούς[1]».
Τα τελευταία χρόνια, η πανδημία, οι παγκόσμιες αλλαγές, οι βίαιες συγκρούσεις, οι κοινωνικές ανισότητες, οι δημογραφικές αλλαγές, η στροφή στην ψηφιακή τεχνολογία και η περιβαλλοντική κρίση, έχουν προβληματίσει τη διεθνή κοινότητα για το μέλλον της εκπαίδευσης και τον ρόλο που διαδραματίζει στην αντιμετώπισή των κοινωνικών ανησυχιών. Όπως φάνηκε από την πανδημία, οι εκπαιδευτικοί είναι οι κινητήριοι μοχλοί των εκπαιδευτικών συστημάτων. Χωρίς αυτούς είναι αδύνατο να παρασχεθεί μια περιεκτική και δίκαιη ποιοτική εκπαίδευση σε κάθε μαθητή. Η πανδημία ήταν μια περίοδος πρόκλησης, όχι μόνο για τον τομέα της εκπαίδευσης. Μας έχει κάνει να συνειδητοποιήσουμε το πόσο εύθραυστα είναι τα πράγματα γύρω μας και πόσο σημαντική είναι η διασύνδεση, η επικοινωνία και η διάδραση. Ταυτόχρονα έχει καταδείξει πως μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις της εποχής μας, όπως η κλιματική αλλαγή, οι αυξανόμενες ανισότητες και η ραγδαία τεχνολογική αλλαγή, μόνο εάν εργαστούμε όλοι μαζί.
Οι προκλήσεις, μπορούν να προσφέρουν μεγάλες ευκαιρίες για αλλαγή, βελτίωση και δημιουργία ενός καλύτερου μέλλοντος. Η εκπαίδευση έπαιζε πάντα σημαντικό ρόλο στην προώθηση του μετασχηματισμού στις ανθρώπινες κοινωνίες. Επομένως, για να διαμορφωθεί ένα βιώσιμο μέλλον, η ίδια η εκπαίδευση πρέπει να μεταμορφωθεί, να αναδιαμορφωθεί. Να αλλάξει! Στη διαμόρφωση του μέλλοντος και στον μετασχηματισμό της εκπαίδευσης, οι εκπαιδευτικοί διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο, όπως διαφάνηκε και στην κορύφωση της πανδημίας. Οι εκπαιδευτικοί έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην αντιμετώπιση της κρίσης και των εκπαιδευτικών αναταραχών. Επινόησαν ξανά τον ρόλο τους, για να αντιμετωπίσουν μεταβαλλόμενες και αναδυόμενες απαιτήσεις. Οι περισσότεροι από αυτούς έπρεπε να αναδιοργανωθούν και να προσαρμόσουν τη διδασκαλία και τη μάθηση, σε διαδικασίες, ιδίως που σχετίζονται με την εξ αποστάσεως εκπαίδευση, και τη συμμετοχή σε δραστηριότητες για τη διασφάλιση της ασφάλειας των μαθητών και των οικογενειών τους, παρέχοντας κοινωνικο-συναισθηματική και ψυχολογική υποστήριξη. Στήριξαν τους μαθητές εξοπλίζοντάς τους με θεμελιώδεις δεξιότητες, διεγείροντας την περιέργειά τους και την ικανότητά τους να συνεχίσουν να μαθαίνουν καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής τους και καλλιεργώντας την αίσθηση του ανήκειν και της ευθύνης που έχει ο ένας για τον άλλον και για τον πλανήτη.
Τα εκπαιδευτικά συστήματα ωστόσο, δεν φαίνεται να είναι εξίσου έτοιμα να υποστηρίξουν τους εκπαιδευτικούς ώστε να αναπτύξουν πλήρως το ταλέντο τους, να αξιοποιήσουν τις γνώσεις τους και να χρησιμοποιούν την παιδαγωγική τους κρίση, για να αναδιαμορφώσουν την εκπαίδευση. Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να υποστηριχθούν ώστε να καινοτομούν και να μεταμορφώνουν τη διδασκαλία εκ των έσω. Κάθε χώρα πρέπει να προσπαθήσει να έχει κατάλληλο εκπαιδευτικό ανθρώπινο δυναμικό, που εργοδοτείται σε επαγγελματικά πλαίσια, έχει εργασιακά κίνητρα και υποστηρίζεται συνεχώς. Αυτό συνεπάγεται επαρκή αριθμό καταρτισμένων εκπαιδευτικών με πρόσβαση σε ποιοτική εκπαίδευση και συνεχή επαγγελματική εξέλιξη καθ' όλη τη διάρκεια της σταδιοδρομίας τους, βελτιωμένες συνθήκες εργασίας και αναγνώριση και ενίσχυση της αυτονομίας, της πρωτοβουλίας, της ηγεσίας και της ικανότητάς τους για καινοτομία.
Όσο καταπονημένος και αποδυναμωμένος είναι ένας εκπαιδευτικός, τόσο επηρεάζεται δυσμενώς και η ποιότητα της διδασκαλίας. Έτσι δημιουργούνται εμπόδια στη δυνατότητα του εκπαιδευτικού να παρέχει ίσες ευκαιρίες σε όλους τους μαθητές, ιδιαίτερα τους πιο ευάλωτους, για την επίτευξη των επιθυμητών μαθησιακών αποτελεσμάτων. Η πανδημία έχει αναδείξει την ανάγκη να ενδυναμωθούν και να στηριχθούν οι εκπαιδευτικοί, ώστε να παίξουν τον ρόλο τους στους αναμενόμενους μετασχηματισμούς στην εκπαίδευση. Οι συνθήκες εργασίας πολλών εκπαιδευτικών δεν είναι επαρκείς και υπονομεύουν την ελκυστικότητα του επαγγέλματος. Είναι γνωστά και χιλιοειπωμένα τα ζητήματα που υπάρχουν με συναδέλφους να βιώνουν την απουσία στοιχειωδών όρων εργασίας, ή την εργασία με απαράδεκτα και εξευτελιστικά εργασιακά καθεστώτα.
Έχει αναδειχθεί ο σημαντικός ρόλος των εκπαιδευτικών, αλλά αυτή η αναγνώριση εξακολουθεί να μην αντικατοπτρίζεται πλήρως στη χάραξη εκπαιδευτικής πολιτικής. Η πλειονότητα των Εκπαιδευτικών Οργανώσεων καταγράφουν ανησυχίες πως οι συνθήκες εργασίας επιδεινώνονται, η καθημερινότητα επιβαρύνεται και οι υποδομές για τη στήριξη της διδασκαλίας και της μάθησης δεν αποτελούν προτεραιότητα για την κυβέρνηση. Φαίνεται δε πως η τάση είναι να μη ζητείται η γνώμη των εκπαιδευτικών στη συνδιαμόρφωση πολιτικής και δεν συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων. Το καθεστώς εργασίας και οι συνθήκες εργασίας αποτρέπουν τους νέους να εισέλθουν στο επάγγελμα ή να έχουν κίνητρο για παραμονή στον χώρο της εκπαίδευσης. Ο μεγάλος αριθμός μαθητών ανά τάξη, οι μικρές αίθουσες διδασκαλίας, ο μεγάλος φόρτος εργασίας εκτός σχολικού ωραρίου, οι πολλαπλές προσδοκίες από την Προϊστάμενη Αρχή και τους γονείς, η συνεχής εργασιακή αβεβαιότητα για μεγάλο αριθμό εκπαιδευτικών, είναι μερικά από τα πολλά υπαρκτά προβλήματα που υπάρχουν στα σχολεία.
Οι εκπαιδευτικοί μπορούν να αξιοποιηθούν για να μεταμορφώσουν και να εκσυγχρονίσουν το επάγγελμα του εκπαιδευτικού. Έχουν τη δυνατότητα να γίνουν τα βασικά δομικά στοιχεία, για πιο ανθεκτικά εκπαιδευτικά συστήματα, ως οι κύριοι παράγοντες αλλαγής στην προετοιμασία των μαθητών για επίλυση των σύνθετων παγκόσμιων προβλημάτων σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο αλλά και αβέβαιο μέλλον. Η αναδιαμόρφωση της εκπαίδευσης λοιπόν, ξεκινά από τους εκπαιδευτικούς! Η πρόσβαση σε συνεχή επαγγελματική εξέλιξη, η συνεχής επαγγελματική υποστήριξη, η εργασία σε υγιείς και αξιοπρεπείς εργασιακές συνθήκες, οι σωστές υποδομές και μέσα, η συμμετοχή στον κοινωνικό και πολιτικό διάλογο για μεταμόρφωση της εκπαίδευσης εκ των έσω, η δυνατότητα τους εκπαιδευτικούς να καινοτομούν, είναι κάποια από τα στοιχεία που μπορούν να οδηγήσουν στην αναδιαμόρφωση της εκπαίδευσης. Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να έχουν κεντρικό ρόλο σε όλα αυτά, με την απαραίτητη στήριξη, συνεργασία και συναντίληψη με την Πολιτεία.
[1] https://en.unesco.org/sites/default/files/wtd-2022-cn-en.pdf
Μιχάλης Αλεξόπουλος, Γενικός Οργανωτικός Γραμματέας ΠΟΕΔ, Γενικός Γραμματέας Α.Κί.ΔΑ
Από το 1994 η UNESCO καικατ’ επέκταση οι Επίσημοι Φορείς της Εκπαίδευσης σε κάθε Κράτος, η Διεθνής των Εκπαιδευτικών και οι ανά τον κόσμο Εκπαιδευτικές Οργανώσεις έχουν ορίσει την 5η Οκτωβρίου κάθε χρόνου ως την Παγκόσμια Μέρα Εκπαιδευτικού. Η συγκεκριμένη μέρα ορίστηκε σε ανάμνηση της 5ης Οκτωβρίου του 1966, κατά την οποία συνομολογήθηκε μεταξύ του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας, ILO και της UNESCO το ΝΟΜΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ του Εκπαιδευτικού, το οποίο συνυπογράφηκε συνακόλουθα από όλα τα Κράτη Μέλη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.
Συγκεκριμένα τη μέρα αυτή, 5 Οκτωβρίου 1966, οργανώθηκε από την UNESCO σε συνεργασία με το Διεθνές Γραφείο Εργασίας ειδικό Διακυβερνητικό Συνέδριο, το οποίο υιοθέτησε το πλαίσιο των δικαιωμάτων και των υπευθυνοτήτων που συνιστούν και κατοχυρώνουν το στάτους του εκπαιδευτικού.
Στη διακήρυξη υποδεικνύονται τα διεθνώς αποδεκτά επίπεδα για την αρχική εκπαίδευση αλλά και τη συνεχή επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, την εργοδότηση και τις συνθήκες διδασκαλίας, μάθησης και εργασίας.
Περιλαμβάνει αναλυτικά συστάσεις για τη συμμετοχή των εκπαιδευτικών, σε διάφορα επίπεδα στη διαδικασία λήψης αποφάσεων για την εκπαίδευση μέσα από την οδό των διαπραγματεύσεων με τις εκπαιδευτικές αρχές.
Κρίνεται, δε, ακόμα πιο σημαντική η συμμετοχή στις διεργασίας λήψης αποφάσεων περί διαμόρφωσης εκπαιδευτικής πολιτικής όταν υπογραμμίζεται από τη Διεθνή Κοινότητα ο εξαιρετικά σημαντικός ρόλος τους στην επίτευξη των στόχων της Ατζέντας 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, ιδιαίτερα για το Κεφάλαιο 4 που αφορά την Εκπαίδευση.
Ως εκ τούτου τη μέρα αυτή υπενθυμίζεται ο σημαντικός ρόλος των εκπαιδευτικών στην παροχή ποιοτικής εκπαίδευσης σε όλα τα επίπεδα αλλά και ευρύτερα στη διακυβέρνηση και σχεδιασμό πολιτικής για την εκπαίδευση.
Παγκόσμια Μέρα Εκπαιδευτικού 2022
Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός πως, για τη φετινή Παγκόσμια Ημέρα του Εκπαιδευτικού, υπάρχει κοινή διακήρυξη της UNESCO, του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας ILO, της UNICEF και της Διεθνούς των Εκπαιδευτικών υπό τον γενικό τίτλο,
που δηλοί θέση «η αλλαγή στο περιεχόμενο και τον χαρακτήρα της εκπαίδευσης, ήτοι ο μετασχηματισμός της εκπαίδευσης αρχίζει από τους εκπαιδευτικούς» .
Ως επίκαιρο επισημαίνεται στη διακήρυξη το απόφθεγμα του μεγάλου στοχαστή και φιλόσοφου, προσηλωμένου στη δημοκρατία John Dewey (1959 – 1952): «δεν μπορείς να διδάξεις σήμερα με τον ίδιο τρόπο που έπραττες χθες για να προετοιμάσεις τους μαθητές για το αύριο». Πόσο μάλλον που το πλέον σίγουρο σήμερα, ακόμα και στον παρόντα χρόνο, είναι η αβεβαιότητα!
Τι είναι αυτό, άραγε, που ώθησε τους 4 Διεθνείς Οργανισμούς σε κοινή διακήρυξη φέτος; Μέσα από το κείμενο διαπιστώνεται και αναγνωρίζεται ο κρίσιμος ρόλος που οι εκπαιδευτικοί σε όλο τον κόσμο διαδραμάτισαν κρατώντας ζωντανή τη διαδικασία της μάθησης μέσα στο σκοτάδι που η πανδημία σκόρπισε σε όλο τον κόσμο. Σε πολλές, δε, χώρες, όπως και στην Κύπρο, χωρίς την αναγκαία υποδομή και εξοπλισμό αλλά και υποστήριξη από τις Αρμόδιες Αρχές.
Αυτή η διαπίστωση, τεκμηριωμένη με γεγονότα τριών χρόνων, οδηγεί και σε ένα ξεκάθαρο συμπέρασμα, το οποίο με συνοπτικό πλην ανάγλυφο τρόπο αποτυπώνεται ως αναγκαιότητα, στην οποία τα Κράτη καλούνται από τους 4 Οργανισμούς να απαντήσουν έμπρακτα και ουσιαστικά:
Ο εκπαιδευτικός:
- Μπορεί να απαντήσει στην πρόκληση της εκπαίδευσης του 21ου αιώνα με μοναδικό τρόπο και αυτό είναι αναμφισβήτητο,
- Πρέπει να έχει στη διάθεσή του όλα τα απαραίτητα εργαλεία για να προσφέρει την ποιοτική μάθηση που δικαιούται το κάθε παιδί,
- Επιβάλλεται να μετέχει διά της συλλογικής, συνδικαλιστικής του έκφρασης στη διαμόρφωση πολιτικής και του σχεδιασμού υλοποίησης της,
- Είναι αναγκαίο να μετέχει σε διαρκή οργανωμένη κατάρτιση και επιμόρφωση, ώστε να τον καθιστά δυνατό να απαντά καταφατικά απέναντι σε κάθε πρόκληση διδασκαλίας στη συνεχώς μεταβαλλόμενη επικαιρότητα,
- Σαφώς και αδιαπραγμάτευτα πρέπει να απολαμβάνει τον κατάλληλων εργασιακών όρων και συνθηκών, που αφορούν τόσο σε βιοτικό επίπεδο όσο και επαγγελματική ασφάλεια,
Τι συνεπάγεται η πιο πάνω σύσταση; Μα το αυτονόητο: Η κάθε Πολιτεία, στη βάση και των ιδιαίτερων δεδομένων της χώρας της, να ενισχύσει τον εκπαιδευτικό επενδύοντας σε αυτόν απαντώντας καταφατικά και έμπρακτα στα πιο πάνω ζητούμενα.
Καταληκτικά:
Στην Κύπρο του 2022:
- Ο δάσκαλος, η νηπιαγωγός, ο ειδικός εκπαιδευτικός έχει όλα τα εχέγγυα, ικανοποιεί τις προϋποθέσεις για να ανταποκριθεί στο παλυφασματικό των σημερινών απαιτήσεων που το παιδί του 2022 έχει για να είναι δυνατό το 2032.
- Η Πολιτεία πράττει τα δέοντα για να τον ενισχύσει και να ξετυλίξει όλα αυτά που διαθέτει;
Σαφώς και η σημερινή ημέρα είναι μια ευκαιρία ανάγνωσης της εκπαιδευτικής πραγματικότητας και αναλογισμού ως προς την ευθύνη της Κοινωνίας και της Πολιτείας να στηρίξει τον εκπαιδευτικό ώστε αυτός να προσφέρει στο παιδί ό, τι αυτό δικαιούται.
Απόστολος Αποστολίδης
Δάσκαλος
Πρόεδρος Ανεξάρτητης Κίνησης Δασκάλων και Νηπιαγωγώ