Συνδικαλιστικά

 Ένα από τα δείγματα ηγετικής ικανότητας, είναι η δυνατότητα να αναγνωρίζεις ένα πρόβλημα προτού γίνει επείγουσα κατάσταση. Arnold H. Glasow

Ένα χιλιοειπωμένο θέμα, ψηλά στην ατζέντα των συνδικαλιστικών διεκδικήσεων, είναι τα εργασιακά δικαιώματα ενός πολύ μεγάλου αριθμού συναδέλφων, των αντικαταστατών. Δεν θα ήταν υπερβολή να αναφερθεί, πως οι αντικαταστάτες είναι ίσως η πιο αδικημένη ομάδα στην εκπαίδευση, αφού για χρόνια εργάζονται με απαράδεκτες εργασιακές συνθήκες, βλέποντας και τα ελάχιστα δικαιώματά τους να αποψιλώνονται. Πρόκειται δε, για εργαζόμενους που με τα υφιστάμενα δεδομένα θα οδηγηθούν εκτός εκπαίδευσης το 2027, χρονιά κατά την οποία καταργείται ο κατάλογος διοριστέων.

Αναντίλεκτα, οι αντικαταστάτες αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του εκπαιδευτικού προσωπικού και η παρουσία τους είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την εύρυθμη λειτουργία κάθε σχολείου. Σαφέστατα, η συμβολή τους στην ομαλή λειτουργία των σχολείων, με την κάλυψη έκτακτων αναγκών είναι καίρια. Καλύπτουν κενά όπου και όταν χρειάζονται, βοηθώντας τα σχολεία να ανταπεξέλθουν. Χωρίς αυτούς, τα σχολεία δύσκολα μπορούν να λειτουργήσουν ομαλά. Είναι εξάλλου πρόσφατη η εμπειρία με την έλλειψη αντικαταστατών κατά τα δύο χρόνια της πανδημίας, περίοδο κατά την οποία εκατοντάδες αντικαταστάσεις έμεναν αδιάθετες, με τα σχολεία να ασφυκτιούν και η καθημερινότητα να γίνεται δυσβάστακτη. 

Δυστυχώς, το πρόβλημα έλλειψης αντικαταστατών εξακολουθεί να υφίσταται ανά διαστήματα, εξαιτίας της μη ελκυστικότητας της εργασίας σε θέση αντικαταστάτη και ένεκα του γεγονότος πως οι αντικαταστάτες γνωρίζουν πως θα είναι άνεργοι μετά το 2027. Την ίδια ώρα, ακόμα δεν έχει απαντηθεί το εύλογο ερώτημα του τι θα γίνει μετά το 2027, αφού πλέον δεν θα υπάρχει διαθέσιμος αριθμός υποψήφιων εργαζομένων σε σχέση με τις μεγάλες ανάγκες που θα υπάρχουν.

Αποτελεί ύψιστης σημασίας, το να γίνουν ενέργειες, με στόχο να αποφευχθεί η περαιτέρω όξυνση του προβλήματος με τις αντικαταστάσεις, με απώτερο στόχο τη διασφάλιση ενδιαφέροντος από τους υποψηφίους και την ύπαρξη ζήτησης για τις ανάγκες που προκύπτουν.

• Πρώτα και κύρια, επιβάλλεται η βελτίωση των όρων υπηρεσίας των αντικαταστατών, ώστε να διασφαλιστεί η ελκυστικότητα στην εργοδότηση σε θέση αντικαταστάτη. Προς αυτή την κατεύθυνση, επιβάλλεται η δημιουργία σχεδίου υπηρεσίας – ενός θεσμοθετημένου και συμφωνημένου πλαισίου εργασίας, το οποίο να περιλαμβάνει με σαφήνεια τα καθήκοντα, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των αντικαταστατών εκπαιδευτικών. Η δε θεσμοθέτηση αδειών απουσίας με απολαβές, είναι εκ των ων ουκ άνευ, ώστε οι αντικαταστάτες να δικαιούνται άδειες ασθενείας, ανάπαυσης και απουσίας για προσωπικούς λόγους, αναλογικά της υπηρεσίας τους και κατά αντιστοιχία με αυτές που δικαιούνται οι συμβασιούχοι εκπαιδευτικοί. Ταυτόχρονα, η καταβολή ανεργιακού επιδόματος για τις περιόδους των εορτών των Χριστουγέννων και του Πάσχα, πρέπει να επανέλθει.
• Καθόλα δίκαιο αίτημα, αποτελεί και η καταβολή προσαυξήσεων κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας των αντικαταστατών. Το δικαίωμα για προσαύξηση αναφέρεται ρητά και στη σύσταση για το στάτους των εκπαιδευτικών του 1966 από την UNESCO και την ILO: «Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει εκπαιδευτικοί κατά τη διάρκεια δοκιμαστικής περιόδου ή εκπαιδευτικοί που απασχολούνται σε προσωρινή βάση να εργοδοτούνται σε χαμηλότερη μισθολογική κλίμακα από αυτή που ορίζεται για τους μόνιμους εκπαιδευτικούς».
• Ένα πάγιο συνδικαλιστικό αίτημα, είναι η επαναφορά του πλήρους ωραρίου εργασίας στη Δημοτική Εκπαίδευση, έτσι ώστε να ενισχυθούν οι σχολικές μονάδες και να επωφεληθούν και τα ίδια τα παιδιά. Η μονομερής απόφαση για μετατροπή των αντικαταστατών σε ωρομίσθιους το 2014, αποδείχτηκε λανθασμένη και συνεπακόλουθα προκάλεσε πολλαπλά και αλυσιδωτά προβλήματα στην ομαλή λειτουργία των σχολείων. Τεράστιο πρόβλημα παρατηρείται με τα σχολεία που απουσιάζει διοικητικό προσωπικό, αφού δεν δίνεται ο απαραίτητος χρόνος για διοικητικά καθήκοντα. Η επαναφορά του πλήρους ωραρίου, θα δώσει ανάσα στα σχολεία και θα τα βοηθήσει να λειτουργούν ομαλότερα.
• Η κάλυψη αναγκών αντικαταστάσεων για απουσία εκπαιδευτικών, πρέπει να γίνεται για όσες μέρες είναι η απουσία, ώστε να βοηθιέται η απρόσκοπτη και ομαλή λειτουργία των σχολείων. Η δημιουργία και εφαρμογή της δεξαμενής αντικαταστατών θα είναι μια πολύ ουσιώδης πρακτική για άμεση και καλύτερη κάλυψη των αναγκών, με αντίστοιχή υιοθέτηση κινήτρων για ολιγοήμερες αντικαταστάσεις.
• Βελτίωσης χρήζει και το ηλεκτρονικό σύστημα ανάθεσης αντικαταστάσεων, με στόχο να λειτουργεί και να εφαρμόζεται ακόμη καλύτερα. Για παράδειγμα, μπορεί να δοθεί το δικαίωμα δεύτερης ή και τρίτης κατανομής αντικαταστάσεων, να υπάρχει μέριμνα ώστε να αποφεύγεται η ακύρωση διαγωνισμών λόγω λαθών που προκύπτουν από λανθασμένες καταχωρήσεις αναγκών και να διασφαλίζεται πως σε περιπτώσεις λανθασμένων καταχωρήσεων οι εκάστοτε επηρεαζόμενοι δεν αδικούνται.
• Επιβάλλεται δε, η άμεση βελτίωση του συστήματος ενημέρωσης για ανάγκες αντικαταστάσεων, που καταχωρούνται από τα σχολεία, με στόχο να καταργηθεί το απηρχαιωμένο σύστημα της τηλεφωνικής ενημέρωσης από τα σχολεία προς τα Επαρχιακά Γραφεία Παιδείας. Αυτό μπορεί να γίνει μέσω του Συστήματος Εκπαιδευτικού Προγραμματισμού (ΣΕΠ), που ήδη χρησιμοποιούν τα σχολεία για επικοινωνία με την Αρμόδια Αρχή.
• Τέλος, η επαγγελματική αβεβαιότητα των αντικαταστατών, με την επικείμενη κατάργηση του καταλόγου διοριστέων το 2027 πρέπει να εκλείψει. Συνεπώς, επιβάλλεται η διασφάλιση της εργασίας των αντικαταστατών εκπαιδευτικών μετά το 2027. Με την επικείμενη, νομοθετημένη κατάργηση των καταλόγων διοριστέων, τα σχολεία θα αντιμετωπίσουν σοβαρό πρόβλημα έλλειψης αντικαταστατών μετά το 2027 με αλυσιδωτές συνέπειες. Είναι σαφές, πως αν εξασφαλιστεί η ύπαρξη και λειτουργία του καταλόγου διοριστέων και μετά το 2027, διασφαλίζοντας την απαιτούμενη προσφορά στις ανάγκες για αντικαταστάσεις και βελτιωθούν οι συνθήκες εργασίας, όλο και περισσότεροι αδιόριστοι εκπαιδευτικοί θα επιλέξουν να εργαστούν με αυτό το καθεστώς.

Η εργασιακή αναβάθμιση και διασφάλιση των αντικαταστατών και η ευρύτερη βελτίωση του συστήματος κάλυψης αναγκών σε αντικαταστάσεις, θα βοηθήσει σημαντικά την ομαλότερη λειτουργία των σχολείων. Ουσιαστικά, θα επιφέρει εργασιακή ηρεμία και ασφάλεια σε εκατοντάδες συναδέλφους, θα καταστήσει την εργασία σε θέση αντικαταστάτη πιο ελκυστική και θα διασφαλιστεί η καλύτερη κάλυψη των κενών που προκύπτουν στα σχολεία από απουσίες συναδέλφων.

Αξίζει να σημειωθεί πως ο διάλογος για τους αντικαταστάτες άνοιξε πέρσι το καλοκαίρι, μετά από έντονες πιέσεις της ΠΟΕΔ, σε επίπεδο ΜΙΤΕΠΕΥ, χωρίς κάποια ουσιαστική πρόοδο. Στη μια και μοναδική συνεδρία της Επιτροπής, ήταν έκδηλη η απροθυμία της Επίσημης Πλευράς να δώσει λύσεις ή έστω να διαλεχθεί. Με αποκλειστική δε ευθύνη του ΥΠΑΝ, ο διάλογος δεν συνεχίστηκε σε επίπεδο ΜΕΠΕΥ, όπως προβλέπεται από τη διαδικασία. Με δεδομένη τη διακήρυξη της παρούσας ηγεσίας του ΥΠΑΝ, πως υπάρχει έγνοια για το ανθρώπινο δυναμικό και στο να μην αδικηθούν εργαζόμενοι που προσφέρουν στην Εκπαίδευση, είναι αυτονόητο πως τα θέματα αντικαταστατών, αντικαταστάσεων και συστήματος διορισμού, πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο θεσμικού διαλόγου άμεσα, ώστε να εξευρεθούν οι καλύτερες δυνατές λύσεις.

Μιχάλης Αλεξόπουλος, Οργανωτικός Γραμματέας ΠΟΕΔ, Γενικός Γραμματέας Α.Κί.ΔΑ

Αναστασία Μαγίδου, Μέλος ΔΣ Α.Κί.ΔΑ, Συμβασιούχος Ειδικής Εκπαίδευσης

ΤΩΝ ΛΕΩΝΙΔΑ ΧΑΤΖΗΛΟΪΖΟΥ* ΚΑΙ ΜΙΧΑΛΗ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ**

Η αφυπηρέτηση, σε κάθε επάγγελμα, είναι κάτι πολυαναμενόμενο για τον εργαζόμενο, καθώς και το επιστέγασμα και η επιβράβευση των κόπων μιας ζωής. Παράλληλα όμως, η κάθε αφυπηρέτηση δημιουργεί νέες ευκαιρίες για ανέλιξη ή εργοδότηση άλλων ατόμων στη συγκεκριμένη θέση. Στην εκπαίδευση, η κάθε αφυπηρέτηση προσφέρει τη δυνατότητα ανέλιξης ή μονιμοποίησης σε άλλους εκπαιδευτικούς. Για παράδειγμα, με την αφυπηρέτηση Διευθυντή θα προαχθεί ένας Βοηθός Διευθυντής σε Διευθυντή, ένας μόνιμος εκπαιδευτικός σε Βοηθό Διευθυντή και ένας μη μόνιμος εκπαιδευτικός θα πάρει μονιμοποίηση επί δοκιμασία.

Η παρούσα μελέτη σκοπό έχει να παρουσιάσει τα δεδομένα σε αφυπηρετήσεις στη Δημοτική, Προδημοτική και Ειδική Εκπαίδευση, όπως παρουσιάζονται αυτή τη στιγμή, με τις υφιστάμενες συνθήκες. Αυτή τη στιγμή το όριο αφυπηρέτησης στη Δημοτική είναι το 62^ο έτος, επομένως με το που κλείνει ένας εκπαιδευτικός τα 62 έτη πρέπει να αφυπηρετήσει υποχρεωτικά με την ολοκλήρωση της σχολικής χρονιάς στις 31 Αυγούστου. Όσον αφορά τις πρόωρες αφυπηρετήσεις, δηλαδή αφυπηρετήσεις πριν το 62^ο έτος, δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζουμε πόσοι θα επιλέξουν αυτή την οδό. Τα δεδομένα επίσης μπορεί να αλλάξουν άρδην αν δοθούν κίνητρα για πρόωρη αφυπηρέτηση εκπαιδευτικών, όπως την κατάργηση των αναλογιστικών μειώσεων στα συνταξιοδοτικά δικαιώματα που δόθηκε πριν μερικά χρόνια, ή με αλλαγή του ορίου υποχρεωτικής αφυπηρέτησης.

Πριν παρουσιαστούν τα δεδομένα, να υπογραμμίσουμε πως τα στοιχεία είναι αποτέλεσμα προσωπικής έρευνας/μελέτης και δεν πρόκειται για επίσημα στοιχεία. Φέτος, εκτιμάται πως θα αφυπηρετήσουν (υποχρεωτικά και πρόωρα) τουλάχιστον: 15 Διευθυντές Δημοτικής, 5 Διευθύντριες Προδημοτικής, 1 Διευθυντής Ειδικής, 7 Βοηθοί Διευθυντές Δημοτικής, 2 Βοηθοί Διευθύντριες Προδημοτικής και 5 Βοηθοί Διευθυντές Ειδικής. Πιθανόν να προκύψουν και άλλες πρόωρες αφυπηρετήσεις.

Πιο κάτω παρουσιάζονται τα δεδομένα υποχρεωτικών αφυπηρετήσεων μέχρι το 2030 στη Δημοτική, Προδημοτική και Ειδική Εκπαίδευση.

Όσον αφορά τις προαγωγές, τα δεδομένα πιθανόν να αλλάξουν αν ικανοποιηθούν κάποια αιτήματα της ΠΟΕΔ, όπως η δημιουργία νέων θέσεων προαγωγής (ανώτερου εκπαιδευτικού) στο πλαίσιο του νέου σχεδίου αξιολόγησης και η δημιουργία διευθυντικών θέσεων στην Προδημοτική Εκπαίδευση αλλά και Ειδική Εκπαίδευση. Συγκεκριμένα όσον αφορά την Προδημοτική Εκπαίδευση, τη φετινή σχολική χρονιά, λειτούργησαν 96 διθέσια και 89 πολυθέσια νηπιαγωγεία. Επομένως, οι διευθυντικές οργανικές θέσεις θα έπρεπε να είναι τουλάχιστον αντίστοιχες, σε σύγκριση με 69 θέσεις Βοηθού Διευθύντριας και 48 θέσεις Διευθύντριας που υπάρχουν αυτή τη στιγμή. Παράλληλα, με την επικείμενη επέκταση της δημόσιας Προδημοτικής εκπαίδευσης από την ηλικία των τεσσάρων και την αύξηση του αριθμού των παιδιών και των τμημάτων στα δημόσια νηπιαγωγεία, η ανάγκη αύξησης των διοικητικών θέσεων είναι ακόμη πιο επιτακτική.

Όσον αφορά τις μονιμοποιήσεις, αξίζει να αναφερθεί πως οι θέσεις των Δασκάλων Μουσικής που αφυπηρετούν δεν οδηγούν σε μονιμοποίηση και αύξηση των οργανικών θέσεων Δασκάλων αλλά αναπληρώνονται με συμβάσεις, γεγονός που πρέπει να αλλάξει. Σημαντικό είναι και το δίκαιο αίτημα της ΠΟΕΔ για αύξηση των οργανικών θέσεων στη Δημοτική, Προδημοτική και Ειδική Εκπαίδευση. Το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα έντονο στην Ειδική Εκπαίδευση, όπου ο αριθμός των εκτάκτων ξεπερνά το 50%, αλλά και στην Προδημοτική και Δημοτική Εκπαίδευση. Η δέσμευση του ΥΠΑΝ για διατήρηση του ποσοστού των εκτάκτων επί του συνόλου των εκπαιδευτικών ανάμεσα σε 5% - 7% με τη δημιουργία νέων οργανικών θέσεων, αναμένεται να αυξήσει ιδιαίτερα τον αριθμό των μονιμοποιήσεων, αν υλοποιηθεί.

Η παρούσα μελέτη σκοπό είχε να παρουσιάσει ενδεικτικά μια εκτίμηση των δεδομένων των αφυπηρετήσεων τα επόμενα χρόνια, έτσι ώστε να βοηθήσει άτομα που βρίσκονται κοντά στην προαγωγή ή τη μονιμοποίηση να γνωρίσουν και να μελετήσουν τα προσωπικά τους δεδομένα.

Λεωνίδας Χατζηλοΐζου, Οργανωτικός Γραμματέας Α.Κί.ΔΑ., Μέλος Δ.Σ. ΠΟΕΔ

Έχει επισημανθεί πολλάκις, η μεγάλη αύξηση που παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια, ο αριθμός έκτακτων εκπαιδευτικών Ειδικής, Προδημοτικής και Δημοτικής Εκπαίδευσης, σε σχέση με τις πραγματικές ανάγκες. Το πρόβλημα αυτό οξύνεται καθεχρονικά, δημιουργώντας αλυσιδωτά αρνητικές συνέπειες στη στελέχωση των σχολείων, αλλά και στους ίδιους τους επηρεαζόμενους. Το πρόβλημα εστιάζεται σε μεγαλύτερο βαθμό στην Ειδική Εκπαίδευση, όπου το ποσοστό των έκτακτων εκπαιδευτικών ξεπερνά το 50% του συνόλου των εκπαιδευτικών Ειδικής.

Ο τεράστιος αριθμός έκτακτων εκπαιδευτικών, συνεπακόλουθα δημιουργεί μια σειρά εκπαιδευτικών και εργασιακών προβλημάτων. Από τη μια καθυστερεί την έγκαιρη στελέχωση των σχολείων, κυρίως λόγω της διαδικασίας που απαιτείται για τον διορισμό τους. Με βάση την υφιστάμενη πρακτική, οι έκτακτοι μπορούν να διοριστούν στην καλύτερη περίπτωση τον Ιούλη. Τον μήνα δηλαδή, που και με βάση τη νομοθεσία ολοκληρώνεται η στελέχωση! Από την άλλη, η αβεβαιότητα των έκτακτων εκπαιδευτικών λόγω της εργασίας με συμβόλαιο, αναπόφευκτα οδηγεί σε εργασιακή ανασφάλεια και άγχος, ενώ παράλληλα μειώνονται οι ευκαιρίες και τα κίνητρα για την επαγγελματική ανάπτυξή τους.

Ένα άλλο σημαντικό ζήτημα που υπάρχει, είναι ο πολύ μεγάλος αριθμός εκπαιδευτικών αορίστου χρόνου, που αυτή τη στιγμή εργοδοτούνται στην εκπαίδευση και που αυξάνονται ανεξέλεγκτα. Οι εκπαιδευτικοί αορίστου χρόνου, μπαίνουν στη διαδικασία στελέχωσης χωρίς ξεκάθαρα, σαφή και θεσμοθετημένα κριτήρια, αφού οι μονάδες μετάθεσής τους δεν είναι ενεργοποιημένες, υπάρχουν αορίστου χρόνου εκπαιδευτικοί από δύο διαφορετικούς καταλόγους, χωρίς σαφή κριτήρια σύγκρισης, κατάταξης κλπ. Η αύξηση των οργανικών θέσεων, θα οδηγήσει στη δραστική μείωση του αριθμού των αορίστου χρόνου εκπαιδευτικών και θα επιλύσει και αυτό το ζήτημα, καταλυτικά.

Τα πιο πάνω, επιβεβαιώνουν την επιτακτική ανάγκη για αύξηση των οργανικών θέσεων. Εξάλλου, μια τέτοια ενέργεια, είναι εντελώς ανέξοδη για την Κυβέρνηση και μόνο οφέλη μπορεί να αποφέρει στο εκπαιδευτικό σύστημα.

Πάρα τις σχετικές διαβεβαιώσεις τόσο της προηγούμενης πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΑΝ, όσο και της Κυβέρνησης, αλλά και τη θετική στάση της νέας πολιτικής προϊστάμενης του ΥΠΑΝ σε συναντήσεις της με την ΠΟΕΔ, ακόμα δεν υπάρχει κάποια ενημέρωση επί του θέματος, ούτε και επίσημη ανακοίνωση. Αναπόφευκτα, υπάρχει έντονη ανησυχία για το θέμα, λαμβάνοντας υπόψη πως τα χρονικά περιθώρια στενεύουν και με τη στελέχωση των σχολείων να βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη.

Θεωρώντας πως υπάρχει έγνοια για την άμβλυνση της εργασιακής αβεβαιότητας και τους άγχους των εκπαιδευτικών που εργάζονται στη Δημόσια Εκπαίδευση, αναμένεται πως το συντομότερο δυνατό, θα τροχοδρομηθεί η αύξηση των οργανικών θέσεων στην Εκπαίδευση, με σχετικές ανακοινώσεις. Με αυτόν τον τρόπο, θα δοθεί μια ουσιαστική λύση, σε ένα χρονίζον ζήτημα, θα βοηθήσει την εύρυθμη λειτουργία των σχολείων και θα ανακουφίσει εκατοντάδες συναδέλφους.

Μιχάλης Αλεξόπουλος, Γενικός Οργανωτικός Γραμματέας ΠΟΕΔ, Γενικός Γραμματέας Α.Κί.ΔΑ

Αναστασία Μαγίδου, Συμβασιούχος Εκπαιδευτικός Ειδικής Εκπαίδευσης, Μέλος ΔΣ Α.Κί.ΔΑ