Το 2015 ψηφίστηκε από τη Βουλή το νέο σύστημα διορισμών, το οποίο εφαρμόστηκε για πρώτη φορά το 2017, με τη διεξαγωγή της πρώτης σειράς εξετάσεων. Σημειώνεται πως έγκαιρα, και πριν την ψήφισή του, είχαν κατατεθεί έντονοι προβληματισμοί και επιφυλάξεις για τη βιωσιμότητά του συστήματος και είχαν αναδειχθεί προβλήματα που αναμένονταν στο άμεσο μέλλον, τα οποία αναπόφευκτα θα ταλάνιζαν την εκπαίδευση τα επόμενα χρόνια.
Σχεδόν 10 χρόνια μετά, υπάρχει πλέον παραδοχή και από το ίδιο το ΥΠΑΝ, πως το νέο σύστημα διορισμών:
Αναντίλεκτα, το νέο σύστημα διορισίμων παρουσιάζει πολλές και σημαντικές στρεβλώσεις, οι οποίες επιβάλλεται να διορθωθούν. Διαφορετικά, το σύστημα θα συνεχίσει να παρουσιάζει προβλήματα και νομοτελειακά θα καταρρεύσει.
Πιο κάτω καταγράφονται επιγραμματικά, κάποιες από αυτές τις στρεβλώσεις:
Είναι παραδεκτό, πως η ανωνυμία στους αναρτημένους καταλόγους διορισίμων προκαλεί εύλογα ερωτήματα. Οι κατάλογοι διορισίμων δεν είναι ονομαστικοί, σε αντίθεση με τους καταλόγους διοριστέων, γεγονός που εγείρει θέματα διαφάνειας, αφού δεν μπορεί να γίνει σύγκριση μεταξύ των υποψηφίων, ή ένσταση για ενδεχόμενα λάθη στον κατάλογο και δεν μπορεί να γίνει εξακρίβωση για το αν τηρείται η σειρά του καταλόγου κατά τους διορισμούς και τις τοποθετήσεις. Από την άλλη πλευρά, στον κατάλογο διοριστέων υπάρχει διαφάνεια μεταξύ των υποψηφίων σε σχέση με τον βαθμό του πτυχίου των αδιόριστων εκπαιδευτικών, την ημερομηνία γέννησής τους, τις μεταπτυχιακές τους σπουδές, τη στρατιωτική θητεία και την ημερομηνία κατάθεσης του πτυχίου τους, χωρίς να υπάρχει θέμα προσωπικών δεδομένων, όπως περιέργως τίθεται για τον κατάλογο διορισίμων.
Από την εφαρμογή του νέου συστήματος και εντεύθεν, το σύστημα παρουσίασε αρκετά προβλήματα που προκάλεσαν και ακόμα προκαλούν εύλογες ανησυχίες για την αξιοπιστία του. Πιο συγκεκριμένα στις εξετάσεις του 2017, υπήρξε διαρροή θεμάτων με ενδεχόμενη μάλιστα εμπλοκή ιδιωτικών Πανεπιστημίων και φροντιστηρίων που δραστηριοποιούνται στην προετοιμασία υποψηφίων για τις εξετάσεις. Σημειώνεται δε πως αρκετά συχνά αναπτύσσεται ψιθυρολογία για βοήθεια σε ημετέρους, που είτε ισχύει είτε όχι, δημιουργεί αμφισβήτηση και τριγμούς στο σύστημα.
Μελετώντας τα στοιχεία που δημοσιεύονται για το σύστημα διορισίμων, φαίνεται να μην υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον στη συμμετοχή αδιόριστων εκπαιδευτικών. Συγκεκριμένα, εκδηλώνει ενδιαφέρον περίπου το 15% - 20% των ατόμων που απαρτίζουν τους καταλόγους διοριστέων. Παράλληλα, μελετώντας τις εξετάσεις του 2017, 2019 και 2021, φαίνεται να υπάρχουν τεράστια ποσοστά αποτυχίας στις εξετάσεις που έχουν παρακαθίσει οι υποψήφιοι. Φαίνεται δε, πως η στάθμιση των εξεταστικών δοκιμίων που τυγχάνουν με τη στατιστική επεξεργασία, αποτελεί τροχοπέδη στην αύξηση των επιτυχόντων. Προκύπτει ακόμη, η στρέβλωση του να περνά κάποιος τις εξετάσεις με 50 – 50 – 50 σε κάθε εξέταση και να μην περνά κάποιος με 80 – 80 – 49. Δεν απαντήθηκε ποτέ το ερώτημα για το ποιος από τους δύο υποψηφίους του παραδείγματος, θεωρείται ικανός και άξιος.
Έχει παρατηρηθεί πως η έκταση των εξεταστικών δοκιμίων, δεν ανταποκρίνεται στον χρόνο που δίνεται στους υποψηφίους που παρακάθονται στις εξετάσεις, για επίλυση των γραπτών. Αυτό αναγκάζει τους υποψηφίους, να απαντούν βιαστικά, σε ερωτήσεις που κρύβουν αρκετές παγίδες και έχουν λεπτομέρειες που δεν έχουν σκοπό να αξιολογήσουν την ικανότητα του υποψηφίου, παρά μόνον να τον συγχύσουν. Δυστυχώς η πρακτική αυτή προκαλεί ματαίωση στους εξεταζόμενους τους κάνει να αισθάνονται πως ο κόπος τους για προετοιμασία ήταν μάταιος. Καταγράφονται επίσης, παράπονα για ερωτήσεις με ιδιαίτερα ψηλό βαθμό δυσκολίας και πολλές φορές με μη κατανοητή διατύπωση. Σημειώνεται ακόμη, πως δεν δίνεται η δυνατότητα στους υποψηφίους, να ζητήσουν επαναξιολόγηση του/των γραπτού/ών τους.
Οι εξετάσεις διεξάγονται κάθε δύο χρόνια, κατά τον μήνα Νοέμβρη. Η συγκεκριμένη πρακτική προκαλεί αρκετές δυσκολίες στους υποψηφίους, αφού τα σχολεία είναι ανοιχτά και αρκετοί εξ αυτών εργάζονται. Ιδιαίτερα σοβαρό πρόβλημα παρατηρείται με τα άτομα που εργάζονται σε θέση αντικαταστάτη ή στα Προαιρετικά Ολοήμερα Σχολεία και οι οποίοι δεν δικαιούνται άδεια απουσίας για προσωπικούς λόγους, με απολαβές. Πέραν του γεγονότος πως τα άτομα αυτά χάνουν τον ημερήσιο μισθό τους, τα σχολεία αναπόφευκτα μένουν εκτεθειμένα και αστελέχωτα κατά τη μέρα των εξετάσεων, σε ενδεχόμενη δικαιολογημένη απουσία των υποψηφίων.
Λόγω της έλλειψης ενδιαφέροντος και των πολύ χαμηλών ποσοστών επιτυχίας, προκύπτει πολύ μικρός αριθμός επιτυχόντων σε αρκετούς καταλόγους. Μετά το 2027, χρονιά που με βάση τη νομοθεσία θα καταργηθεί ο κατάλογος διοριστέων, θα προκύψουν σοβαρά ζητήματα στο κομμάτι των αντικαταστάσεων αλλά και των συμβάσεων, αφού οι ανάγκες θα είναι αδύνατον να καλυφθούν από τον κατάλογο διορισίμων.
Ένας υποψήφιος από τον κατάλογο διορισίμων, μπορεί να λάβει διορισμό για 1 ή 2 χρόνια και την επόμενη χρονιά να μην επαναδιοριστεί, λόγω ανακατάταξης στον κατάλογο (εξαιτίας των εξετάσεων και της καθεχρονικής αύξησης των εκπαιδευτικών αορίστου χρόνου). Με αυτή τη στρέβλωση, δεν αξιοποιείται η εκπαιδευτική πείρα αυτών των εκπαιδευτικών και προφανώς το γεγονός πως πέτυχαν στις εξετάσεις δεν έχει ιδιαίτερη σημασία.
Αυτές είναι μόνο μερικές από τις στρεβλώσεις οι οποίες είναι γενικά παραδεκτό πως υπάρχουν και δημιουργούν σοβαρότατα προβλήματα. Τόσο για το μέλλον των ιδίων των υποψηφίων όσο και στη λειτουργία, αποδοτικότητα και εξυπηρέτηση των σκοπών για τους οποίους καταρτίστηκε το νέο σύστημα διορισμών.
Τονίζεται πως ουδείς αντιμάχεται το νέο σύστημα διορισίμων, το οποίο εφαρμόζεται εδώ και 7 χρόνια και από το οποίο έχουν τύχει διορισμού εκατοντάδες συνάδελφοι. Αναμφισβήτητα, το σύστημα αυτό, πρέπει να διατηρηθεί, αφού δίνει το δικαίωμα σε άτομα που βρίσκονται σε χαμηλή θέση στους καταλόγους, να διεκδικήσουν θέση στη Δημόσια Εκπαίδευση. Επιβάλλεται όμως να θωρακιστεί και να βελτιωθεί στην ολότητά του, ώστε να μην αποτελεί μια ψυχοφθόρα διαδικασία που να προκαλεί ματαίωση στους υποψηφίους. Καθίσταται λοιπόν αναγκαίο, το σύστημα να γίνει ανθρώπινο, λειτουργικό, αξιόπιστο, ελκυστικό και πετυχημένο.
Τέλος, λαμβάνοντας υπόψη και τα πιο πάνω, προκύπτει αβίαστα η ανάγκη για διατήρηση του καταλόγου διοριστέων για κάθε ειδικότητα. Έτσι θα διασφαλιστεί πως το εκπαιδευτικό μας σύστημα θα έχει ικανοποιητικό αριθμό εκπαιδευτικών για να καλύπτει τις ανάγκες που υπάρχουν και θα περιορίσει το άγχος χιλιάδων ατόμων που οδεύουν προς την έξοδο από το επάγγελμα και για τα οποία η μοναδική σωτηρία είναι η επιτυχία στο σύστημα διορισίμων το οποίο κατακλύζεται από στρεβλώσεις.
Μιχάλης Αλεξόπουλος, Οργανωτικός Γραμματέας ΠΟΕΔ, Γενικός Γραμματέας Α.ΚΙ.ΔΑ.
Μαρία Κασάπη, Αντικαταστάτρια Δημοτικής Εκπαίδευσης
Μαρία Φατσίτα, Αντικαταστάτρια Δημοτικής Εκπαίδευσης
Διαχρονικά τα σχολεία έχουν τεράστιες ανάγκες σε εκπαιδευτικό προσωπικό, τις οποίες καλούνται να καλύψουν οι αντικαταστάτες/τριες. Τα τελευταία χρόνια ωστόσο, οι κάκιστες εργασιακές συνθήκες και οι ανύπαρκτοι όροι εργοδότησης, καθιστούν το ενδιαφέρον διεκδίκησης αντικαταστάσεων μειωμένο, με αποτέλεσμα τη μη κάλυψη των αναγκών στα σχολεία. Κατά συνέπεια, τα σχολεία δεν στελεχώνονται επαρκώς και οι μαθητές πολλές φορές και για αρκετές μέρες, διαμοιράζονται σε άλλες τάξεις. Το προσωπικό των σχολείων, καθεχρονικά καταβάλλει υπεράνθρωπες προσπάθειες για να διασφαλίσει την ομαλή λειτουργία των σχολείων, καλύπτοντας ουσιαστικά την αδυναμία της Επίσημης Πλευράς, να τα στελεχώσει ικανοποιητικά! Τα παιδιά όμως, στερούνται το δικαίωμα στη μάθηση, αφού χάνεται πολύτιμος διδακτικός χρόνος την ίδια ώρα που προκύπτουν σοβαρά θέματα ασφάλειας.
Αποτελεί κοινή παραδοχή πως οι αντικαταστάτες/τριες ενώ αποτελούν έναν πολύτιμο κρίκο της εκπαιδευτικής αλυσίδας, καλύπτοντας τις τεράστιες ανάγκες στο εκπαιδευτικό σύστημα της Κύπρου, ταυτόχρονα στερούνται βασικών επαγγελματικών δικαιωμάτων. Για παράδειγμα, δεν έχουν κανένα δικαίωμα σε πληρωμένη άδεια ασθενείας ή άδεια για προσωπικούς λόγους ή γονική άδεια, ακόμα και αν προσκομιστούν τα απαιτούμενα πιστοποιητικά ασθενείας ή απουσίας. Ταυτόχρονα, όταν απουσιάσουν από την εργασία τους για περισσότερες από 3 μέρες, η συγκεκριμένη αντικατάσταση τερματίζεται και δεσμεύονται από το σύστημα ώστε να μην μπορούν να διεκδικήσουν άλλη αντικατάσταση μέχρι την επιστροφή του εκπαιδευτικού που αντικαθιστούσαν. Συνεπώς, οι αντικαταστάτες, οι οποίοι είχαν εξασφαλίσει ολόχρονη ή μεγάλης διάρκειας αντικατάσταση, “τιμωρούνται” από το σύστημα μένοντας άνεργοι και ξεκρέμαστοι, επειδή πολύ απλά έτυχε να αρρωστήσουν, είτε προέκυψαν ανθρώπινες ή/και οικογενειακές ανάγκες/υποχρεώσεις.
Η διαχρονική αδιαφορία ή αδυναμία της Πολιτείας να προνοήσει για τα στοιχειώδη εργασιακά ζητήματα μιας μεγάλης ομάδας εκπαιδευτικών αλλά και η δυστοκία / δυσκολία των Εκπαιδευτικών Οργανώσεων να πιέσουν περισσότερο, έχει φέρει το όλο ζήτημα σε τέλμα! Τα προβλήματα των αντικαταστατών υπάρχουν για δεκαετίες, αλλά δεν σημειώθηκε η παραμικρή πρόοδος σε σχέση με αυτά. Τουναντίον, τα τελευταία χρόνια, τα έτσι κι αλλιώς ελάχιστα δικαιώματα των αντικαταστατών, κουτσουρεύτηκαν ακόμα περισσότερο. Επιγραμματικά, την τελευταία δεκαετία, οι αντικαταστάτες έγιναν ωρομίσθιοι και δεν εργάζονται με πλήρες ωράριο, τους στερήθηκε το ανεργιακό επίδομα για τις περιόδους των διακοπών των Χριστουγέννων και του Πάσχα, διορίζονται με μειωμένη μισθολογική κλίμακα και με νομοθεσία που σχετίζεται με το σύστημα διορισμών, το 2027 θα μείνουν εκτός επαγγέλματος.
Αναντίλεκτα, το ΥΠΑΝ έχει υποχρέωση να βρει λύσεις, ώστε τα παιδιά να μη στερούνται την παρουσία του αντικαταστάτη και να καλύπτονται οι ανάγκες που ολοένα και μεγαλώνουν. Ζητούμενο ο απαιτούμενος σεβασμός των εργασιακών δικαιωμάτων των αντικαταστατών/τριων και οι αξιοπρεπείς συνθήκες και όροι εργασίας, ως αναγκαίες προϋποθέσεις για τη διασφάλιση της ποιότητας της Εκπαίδευσης. Επίσης, η διατήρηση του Πίνακα Διοριστέων είναι εκ των ων ουκ άνευ. Συγκεκριμένα, πρέπει να προχωρήσει άμεσα ο καθορισμός όρων εργοδότησης των αντικαταστατών, στα πρότυπα του συμβολαίου που δίνεται σε συμβασιούχους. Ειδικότερα, οι αντικαταστάτες πρέπει να δικαιούνται άδεια ασθενείας και απουσίας, γονική άδεια, ανεργιακό επίδομα για τις διακοπές Χριστουγέννων και Πάσχα, προσαυξήσεις, άδεια μητρότητας κ.ά. Τα αυτονόητα και στοιχειώδη δικαιώματα κάθε εργαζομένου/ης δηλαδή. Επιπρόσθετα, η Πολιτεία οφείλει να εξεύρει τρόπους για επίσπευση των διαδικασιών, ώστε οι αντικαταστάτες να πληρώνονται στην ώρα τους, όπως δικαιούται κάθε εργαζόμενος και όχι ένα ή και περισσότερους μήνες αργότερα. Επιβάλλεται δε, να ξεκινήσει άμεσα ο διάλογος και να ψηφιστεί από τη Βουλή η διατήρηση του Πίνακα Διοριστέων και μετά το 2027. Μόνο έτσι οι υποψήφιοι για εργασία σε θέση αντικαταστάτη, θα έχουν κίνητρο να παραμείνουν στο επάγγελμα. Εξάλλου, κανένας και καμιά, δεν πρόκειται να επενδύσει σε μια εργασία που θα τον οδηγήσει σίγουρα στην ανεργία μετά από 3 χρόνια! Σημειώνουμε, πως το ζήτημα της διατήρησης του πίνακα Διοριστέων έχει εγγραφεί ομόφωνα στην ημερήσια διάταξη της Επιτροπή Παιδείας της Βουλής, από τα τέλη του 2023, αλλά ακόμα δεν έχει συζητηθεί και δεν έχει ανοίξει ο διάλογος!
Το κράτος έχει υποχρέωση να εγκύψει στα προβλήματα των αντικαταστατών, να προσέλθει τάχιστα σε διάλογο και να προβεί στις απαραίτητες ενέργειες ώστε να τα εξαλείψει. Ουσιαστικά η Πολιτεία καλείται να πράξει τα αυτονόητα και να μεταχειριστεί τους αντικαταστάτες, ως ισότιμα μέλη της Εκπαίδευσης! Η παροχή ισονομίας και κινήτρων για τους επηρεαζόμενους, θα βοηθήσει ώστε τα σχολεία να στελεχωθούν επαρκώς και να διασφαλιστεί η εύρυθμή τους λειτουργία. Οι Συνδικαλιστικές Οργανώσεις οφείλουν να πιέσουν και να λάβουν δυναμικά μέτρα αν χρειαστεί, σε περίπτωση που η Πολιτεία συνεχίσει να σφυρίζει αδιάφορα στα ανθρώπινα δικαιώματα των αντικαταστατών.
«Η ανοχή και η απάθεια είναι οι τελευταίες “αρετές” μιας θνήσκουσας κοινωνίας», Αριστοτέλης
Μαρία Κασάπη, Αντικαταστάτρια Δημοτικής Εκπαίδευσης
Κλαίρη Σπύρου, Αντικαταστάτρια Δημοτικής Εκπαίδευσης
Βαλεντίνος Νεοφύτου, Αντικαταστάτης Δημοτικής Εκπαίδευσης
Μιχάλης Αλεξόπουλος, Οργανωτικός Γραμματέας ΠΟΕΔ, Γενικός Γραμματέας Α.Κί.ΔΑ.
ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΘΕΟΔΩΡΟΥ*
Η πρώτη Παρασκευή του Μαρτίου έχει θεσπιστεί ως Ημέρα Εκτίμησης Εργαζομένων (Employee appreciation day). Η ημέρα αυτή καθιερώθηκε για να αναγνωρίσει τη σκληρή δουλειά των εργαζομένων, να τους απονείμει την αναγνώριση που τους αξίζει, να τους ευχαριστήσει και να τονώσει το ηθικό τους. Αυτή η μέρα θεωρείται ως μια ευκαιρία να δημιουργηθεί ένας υγιής ψυχικός και σωματικός χώρος εργασίας για όλους τους εργαζόμενους.
Όταν οι εργοδότες λαμβάνουν αποφασιστικά μέτρα για να διασφαλίσουν ότι οι εργαζόμενοι αναγνωρίζονται για την εργασία που αυτοί προσφέρουν, αυτό έχει ως αποτέλεσμα πάρα πολλά οφέλη για την εταιρεία και τους εργαζομένους. Οι ίδιοι οι εργαζόμενοι νιώθουν ότι ανήκουν σε αυτή την εταιρεία, είναι αναπόσπαστο μέρος αυτού του οργανισμού και προσπαθούν ακόμη περισσότερο για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
Ένα ειλικρινές ευχαριστώ σε έναν εργαζόμενο, μπορεί συχνά να εκφραστεί με τον απλούστερο δυνατό τρόπο. Με ένα λουλούδι, ένα ευχαριστήριο email, ένα μικρό δώρο, ένα bonus, ένα δωρεάν δείπνο σε ένα καλό εστιατόριο…
Η εκτίμηση της συνεισφοράς του προσωπικού θα κάνει τους εργαζόμενους πιο ευτυχισμένους και θα μειώσει επίσης το εργασιακό άγχος. Οι εργοδότες θα πρέπει να φροντίζουν να παρέχουν ένα εργασιακό περιβάλλον με ένα υγιές σύστημα διαχείρισης εργαζομένων, για να εξασφαλίσουν την ευτυχία του ανθρώπινου δυναμικού τους και την μεγιστοποίηση της απόδοσής τους
«Έρευνες από το Harvard Business Review και την Bersin & Associates έχουν να παρουσιάσουν ενδιαφέροντα ευρήματα: Οι επιχειρήσεις που διαθέτουν προγράμματα αναγνώρισης των υπαλλήλων τους, βλέπουν την παραγωγικότητα να αυξάνεται μέχρι 30% κατά μέσο όρο. Οι πωλήσεις τους αυξάνονται κατά 37% και η δημιουργικότητα των εργαζομένων τριπλασιάζεται.
Όμως, για να έχουν οι εταιρείες τα οφέλη που απορρέουν από την αναγνώριση και την επιβράβευση των υπαλλήλων τους, δεν αρκεί να περιορίζονται σε μια μόνο συμβολική μέρα. Ιδιαίτερα στην Κύπρο φαίνεται ότι η Employee Appreciation Day είναι άγνωστη και πρέπει να αναρωτηθούμε για το αν αυτή η εκτίμηση προς το προσωπικό εκφράζεται με κάποιον τρόπο στην καθημερινή εργασιακή ζωή.
Ίσως κάποτε να υιοθετήσουμε και στη χώρα μας αυτή την ιδιαίτερη καινούργια γιορτή. Η Ημέρα Εκτίμησης Εργαζομένων (Employee appreciation day) είναι κρίσιμη για τη διατήρηση ενός ελκυστικού και χαρούμενου περιβάλλοντος στο χώρο εργασίας. Όλοι μας θέλουμε να νιώθουμε ότι μας εκτιμούν σε καθημερινή βάση στην εργασία μας και η εκτίμηση αυτή να εκφράζεται μέσα από απλούς, ίσως και φαινομενικά ασήμαντους τρόπους.
*Αντιπρόεδρος Α.Κί.ΔΑ., Γενικός Αντιπρόσωπος ΠΟΕΔ
Στις 20 Φεβρουαρίου, η ΕΕΥ με ανακοίνωσή[1] της, έδωσε το δικαίωμα σε ειδικούς εκπαιδευτικούς και νηπιαγωγούς να διεκδικήσουν αντικαταστάσεις στις θέσεις δασκάλων. Η συγκεκριμένη απόφαση προφανώς, λήφθηκε ως ένα μέτρο έκτακτης ανάγκης, σε μια απέλπιδα προσπάθεια αντιμετώπισης των τεράστιων προβλημάτων υποστελέχωσης που παρατηρούνται στα σχολεία δημοτικής, λόγω της δυστοκίας εξεύρεσης αντικαταστατών. Από τη μέρα εφαρμογής του μέτρου αυτού μέχρι και σήμερα, επιβεβαιώνεται πως η εν λόγω πρακτική, έχει μηδαμινή αποτελεσματικότητα και φαίνεται να μην αποτελεί ουσιαστική λύση. Πέρα από αυτό το μέτρο που μπορεί να θεωρηθεί προσωρινή λύση για αντιμετώπιση της πρωτοφανούς κρίσης, η Επίσημη Πλευρά δεν έχει ανακοινώσει τίποτε άλλο. Αντιθέτως, μέσω ανακοίνωσής του το ΥΠΑΝ[2], για επικοινωνιακούς κυρίως λόγους, αναφέρει πως «μελετά σε συνεννόηση με την Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας την αξιοποίηση, από την επόμενη σχολική χρονιά, του προσωπικού που εργάζεται στα Προαιρετικά Ολοήμερα Σχολεία και τις πρωινές ώρες ως αντικαταστάτες». Κοινώς, φέτος δεν μπορεί να γίνει κάτι άλλο και οι όποιες λύσεις μεταφέρονται για την επόμενη σχολική χρονιά!
Από τον Οκτώβρη μέχρι και σήμερα, καταγράφονται σοβαρά προβλήματα σε σχέση με τα κενά που προκύπτουν από αδιάθετες αντικαταστάσεις Η κατάσταση χειροτέρεψε δε, από τον Γενάρη και μετά, χρονικό σημείο στο οποίο καταγράφονται λοιμώξεις, ιώσεις, εποχιακή γρίπη, αύξηση των κρουσμάτων κορονοϊού κλπ. Τονίζεται πως το προαναφερθέν φαινόμενο, παρατηρείται καθεχρονικά. Φέτος όμως, έχει φτάσει σε δυσθεώρητα ύψη, αφού καθημερινά το 70% με 80% των αντικαταστάσεων που προκύπτουν, μένει αδιάθετο, με τα σχολεία παραμένουν αστελέχωτα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για μαθητές και προσωπικό. Είναι ξεκάθαρο πλέον πως οι εν δυνάμει υποψήφιοι έχουν προτιμήσει απασχόληση σε τομείς που τους δίνουν εργασιακή ασφάλεια και που δεν έχουν ημερομηνία λήξης. Εξάλλου, κανένας δεν πρόκειται να στηριχθεί σε μια εργασία που ουσιαστικά θα του στερηθεί το 2027 και με τη πιθανότητα επιτυχίας στο σύστημα διορισίμων να είναι ελάχιστη.
Εκείνο που προκαλεί δυσφορία, είναι το γεγονός πως βρισκόμαστε σχεδόν στον Μάρτη και ακόμα αναμένονται ουσιαστικές και πρακτικές λύσεις, για να αμβλύνουν το πρόβλημα. Το ΥΠΑΝ ακόμη ψάχνεται, την ίδια ώρα που τα σχολεία δικαίως ασφυκτιούν. Οι δε λύσεις που προτείνονται… η εξής μία, φαντάζουν ως μια απέλπιδα απόπειρα κατάσβεσης φωτιάς με … νεροπίστολο!
Σημειώνεται, πως η ΠΟΕΔ πρότεινε λύσεις προς το Υπουργείο, εδώ και αρκετό χρονικό διάστημα, τόσο για βραχυπρόθεσμη όσο και μακροπρόθεσμη εφαρμογή. Λύσεις για να βοηθήσουν άμεσα τα σχολεία και προτάσεις για να καταστεί η εργασία σε θέση αντικαταστάτη, ελκυστική και με προοπτική. Ανάμεσα σε άλλα, ζητήθηκε η αποστολή αντικαταστατών από την πρώτη μέρα, η εργασία με πλήρες ωράριο ανεξαρτήτως των ωρών του εκπαιδευτικού που απουσιάζει, η υπερωριακή απασχόληση εκπαιδευτικών που είτε εργάζονται το πρωί ως αντικαταστάτες, είτε το απόγευμα ως συμβασιούχοι στα ολοήμερα κλπ. Την ίδια ώρα η ΠΟΕΔ επιτακτικά έχει ζητήσει διάλογο για καθορισμό και βελτίωση του εργασιακού πλαισίου των αντικαταστατών και τη διατήρηση του καταλόγου διοριστέων, ως επιβεβλημένα μέτρα για να συνεχίσουν να υπάρχουν ενδιαφερόμενοι για εργασία σε θέση αντικαταστάτη.
Δυστυχώς, η πρόσφατη ανακοίνωση του Υπουργείου, καταδεικνύει πως εκείνοι που παίρνουν τις αποφάσεις στο ΥΠΑΝ, δεν έχουν αντιληφθεί το μέγεθος του προβλήματος. Ένα πρόβλημα το οποίο δεν είναι σημερινό και το οποίο δεν προέκυψε σε μια μέρα. Είναι παραδεκτό, πως η διαχρονική στάση των εκάστοτε Κυβερνήσεων απέναντι στους αντικαταστάτες, οδήγησε στα σημερινά τραγικά αποτελέσματα, με τα σχολεία να λειτουργούν υπό αντίξοες συνθήκες. Όπως λέει και ο θυμόσοφος λαός, σπέρνεις ανέμους, θερίζεις θύελλες…
Εκείνο που προκύπτει πέραν πάσης αμφιβολίας, είναι πως αν δεν καταστεί η εργασία σε θέση αντικαταστάτη ελκυστική, αξιοπρεπής και με προοπτική, το πρόβλημα προοδευτικά θα χειροτερεύει, με ανυπολόγιστες συνέπειες για το Εκπαιδευτικό μας Σύστημα. Είναι σαφής η αναγκαιότητα διατήρησης του καταλόγου διοριστέων, παράλληλα με τον κατάλογο διορισίμων, με ταυτόχρονη διόρθωση των στρεβλώσεων του συστήματος και ο καθορισμός αξιοπρεπούς εργασιακού πλαισίου για τους αντικαταστάτες. Αν η Επίσημη Πλευρά δεν προχωρήσει άμεσα και προς τις δύο αυτές κατευθύνσεις, χωρίς άλλη καθυστέρηση και δικαιολογίες, κανένα μέτρο δεν πρόκειται να λύσει το πρόβλημα! Αναμένονται και απαιτούνται λοιπόν, λύσεις! Βρισκόμαστε στο και πέντε και το ΥΠΑΝ έχει υποχρέωση να προχωρήσει στις δέουσες ενέργειες, τόσο για βραχυχρόνια θεραπεία, όσο και για μακροχρόνια.
Μιχάλης Αλεξόπουλος, Γενικός Οργανωτικός Γραμματέας ΠΟΕΔ, Γενικός Γραμματέας Α.Κί.ΔΑ.
[1] https://www.eey.gov.cy/LinkClick.aspx?fileticket=xL_ybR-Jot0%3d&tabid=265&portalid=0&mid=1028
[2] https://enimerosi.moec.gov.cy/archeia/1/ypp16746a
Εδώ και περισσότερο από μια δεκαετία, οι εκάστοτε Κυβερνήσεις, στο πλαίσιο των πολιτικών λιτότητας, έχουν πλήξει ανεπανόρθωτα τη νέα γενιά εκπαιδευτικών. Τις μεγαλύτερες απώλειες κατέγραψαν δυστυχώς οι αντικαταστάτες και οι αντικαταστάτριες. Παρόλο που οι αντικαταστάτες στερούνταν βασικά εργασιακά δικαιώματα όπως το δικαίωμα σε άδεια απουσίας, σε προσαυξήσεις και άλλα, οι κυβερνώντες μείωσαν την κλίμακα εισδοχής τους και τους μετέτρεψαν σε ωρομίσθιο προσωπικό. Το τελειωτικό κτύπημα ήρθε τον Ιούλιο του 2015 με την ψήφιση του νέου σχεδίου διορισμών. Εκείνη τη μέρα, στις 9 Ιουλίου, άρχισε και η αντίστροφή μέτρηση για την επικείμενη απόλυση όλων των αντικαταστατών, το 2027.
Μέσα σε αυτό το συγκείμενο, εδώ και σχεδόν μια δεκαετία, τα σχολεία συνέχισαν να λειτουργούν και μια μεγάλη μερίδα εκπαιδευτικών υπηρέτησε τα σχολεία υπό το καθεστώς του αντικαταστάτη. Με την πάροδο του χρόνου, αρκετοί από αυτούς τους εκπαιδευτικούς έχουν πλέον διοριστεί με σύμβαση, έχουν μονιμοποιηθεί ή βρίσκονται πολύ κοντά στον διορισμό. Παρόλο που το πηγάδι των αντικαταστάσεων (άνεργοι εκπαιδευτικοί) φαινομενικά είναι γεμάτο, στην πραγματικότητα έχει στερέψει. Ο λόγος; Απλός! Η αντίστροφη μέτρηση κατάργησης του καταλόγου διοριστέων πλέον έχει πλησιάσει επικίνδυνα. Όποιος εκπαιδευτικός επιλέξει να εργαστεί ως αντικαταστάτης γνωρίζει πως μέχρι το 2027 δεν θα προλάβει να διοριστεί και επομένως με την κατάργηση του καταλόγου διοριστέων, θα οδηγηθεί εκτός επαγγέλματος. Με αυτά τα δεδομένα ελάχιστοι επιλέγουν να εργαστούν ως αντικαταστάτες αφού πλέον η εργασία σε θέση αντικαταστάτη είναι βραχύβια και δεν μπορεί να αποτελέσει επαγγελματική επένδυση για κανέναν/καμία.
Όσο πλησιάζουμε στο 2027, η κατάσταση θα επιδεινώνεται και το πρόβλημα θα μεγεθύνεται. Εξάλλου είναι κάτι που ήδη είναι εμφανές, με το «κάθε πέρσι και καλύτερα», να αποτυπώνει τη σκληρή πραγματικότητα. Το βάρος επίλυσης του προβλήματος βρίσκεται στους ώμους της υφιστάμενης πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΑΝ. Η λύση είναι προφανής. Αφενός οι απαράδεκτοι όροι υπηρεσίας των αντικαταστατών επιβάλλεται να βελτιωθούν και αφετέρου ο κατάλογος διοριστέων πρέπει να διατηρηθεί. Τότε και μόνο τότε, θα επιλυθεί το τεράστιο πρόβλημα που ταλαιπωρεί σχολεία και μαθητές και επιτέλους θα υπάρχουν αντικαταστάτες για όλα τα σχολεία.
* Μέλος ΔΣ ΠΟΕΔ, Οργανωτικός Γραμματέας Α.Κί.ΔΑ.
**Αντικαταστάτρια Δημοτικής Εκπαίδευσης, Ομάδα Πρωτοβουλίας για τη Διατήρηση του Καταλόγου Διοριστέων