ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ*
«Ανανταποκριθείτε στις επιθυμίες των υπαλλήλων σας, οιεργαζόμενοι θα εκπληρώσουν το όραμά σας». - Amit Kalantri.
Ένα χιλιοειπωμένο θέμα, ψηλά στην ατζέντα των συνδικαλιστικών διεκδικήσεων, είναι η έγκαιρη και επαρκής κάλυψη των κενών που προκύπτουν στα σχολεία, το οποίο είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τον μηχανισμό διορισμού αντικαταστατών, αλλά και τους ίδιους τους αντικαταστάτες. Τα τελευταία χρόνια παρατηρήθηκαν προσπάθειες βελτίωσης του μηχανισμού διορισμού αντικαταστατών, αλλά δεν έγινε απολύτως τίποτε σε σχέση με το καθεστώς εργοδότησής τους ή τη διασφάλιση της εργασίας τους. Δεν θα ήταν υπερβολή να αναφερθεί, πως οι αντικαταστάτες είναι ίσως η πιο αδικημένη ομάδα εργαζομένων στη Δημόσια Εκπαίδευση, αφού για χρόνια εργάζονται με απαράδεκτες εργασιακές συνθήκες. Δεν πρέπει να αγνοηθεί επίσης το γεγονός, πως με τα υφιστάμενα δεδομένα, θα οδηγηθούν εκτός εκπαίδευσης το 2027, όταν θα καταργηθεί ο κατάλογος διοριστέων.
Δεν μπορεί να αμφισβητηθεί, ότι αντικαταστάτες αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του εκπαιδευτικού προσωπικού και η παρουσία τους είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την εύρυθμη λειτουργία κάθε σχολείου. Σαφέστατα, η συμβολή τους στην ομαλή λειτουργία των σχολείων, με την κάλυψη έκτακτων αναγκών είναι καίρια. Καλύπτουν κενά όπου και όταν χρειάζονται, βοηθώντας τα σχολεία να ανταπεξέλθουν. Χωρίς αυτούς, τα σχολεία δύσκολα μπορούν να λειτουργήσουν ομαλά.
Δυστυχώς τα τελευταία τρία τουλάχιστον χρόνια, καταγράφεται ένα οξύ πρόβλημα έλλειψης αντικαταστατών. Από τα στοιχεία που δημοσιοποιεί καθημερινά η ΕΕΥ σε σχέση με τις ανάγκες και τους διορισμούς στη θέση αντικαταστάτη, φαίνεται πως υπάρχει σοβαρό πρόβλημα ενδιαφέροντος από υποψηφίους και συνεπώς στελέχωσης των σχολείων. Συγκεκριμένα, προκύπτει καθημερινά μη κάλυψη πολύ μεγάλου αριθμού αντικαταστατών σε Δημοτική, Προδημοτική και Ειδική Εκπαίδευση, ενώ σχεδόν στην ολότητά τους, παραμένουν αδιάθετες οι αντικαταστάσεις στα Προαιρετικά Ολοήμερα Σχολεία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, τα σχολεία να αντιμετωπίζουν δυσκολία στην ομαλή τους λειτουργία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Σημειώνεται δε, πως μεγάλος αριθμός αναπληρώσεων από το μόνιμο προσωπικό έχει ήδη καλυφθεί, ενώ ακόμα βρισκόμαστε στην αρχή του Νοέμβρη, με τα παιδιά να στερούντα αναπόφευκτα τον διδακτικό χρόνο που δικαιούνται.
Η ΠΟΕΔ εδώ και καρό αναδεικνύει το πρόβλημα της υποστελέχωσης των σχολείων, αφού ενώ υπάρχουν χιλιάδες αδιόριστοι εκπαιδευτικοί στους καταλόγους διοριστέων, εντούτοις εκατοντάδες αντικαταστάσεις κάθε μέρα μένουν αδιάθετες. Ο κύριος λόγος της έλλειψης ενδιαφέροντος, είναι η μη ελκυστικότητα της εργασίας σε θέση αντικαταστάτη και το γεγονός πως η εργασία αυτή ουσιαστικά τελειώνει το 2027. Ουσιαστικά, δεν φτάνει που τόσα χρόνια η Επίσημη Πλευρά τους «εκμεταλλεύεται» για κάλυψη των μεγάλων αναγκών που υπάρχουν, σε πολύ λίγα χρόνια θα τους δείξει και την πόρτα της εξόδου.
Είναι ξεκάθαρο, πως το ΥΠΑΝ έχει υποχρέωση να λειτουργήσει τάχιστα σε δύο επίπεδα, ώστε να στηρίξει ουσιαστικά τα σχολεία, αλλά και τους επηρεαζόμενους:
- Πρέπει επιτέλους να καθοριστούν και να βελτιωθούν οι όροι υπηρεσίας/εργασίας των αντικαταστατών, ώστε να αναβαθμιστεί η ελκυστικότητα της εργασίας σε θέση αντικαταστάτη. Αξίζει να σημειωθεί, πως οι αντικαταστάτες είναι οι μόνοι εργαζόμενοι στο Δημόσιο Σχολείο, που δεν δικαιούνται άδειες ασθενείας και άδειες για προσωπικούς λόγους. Εργάζονται επίσης ως ωρομίσθιοι, παρά το γεγονός πως αναπληρώνουν εκπαιδευτικούς με πλήρες ωράριο. Το δε αίτημα της ΠΟΕΔ για εφαρμογή της δεξαμενής αντικαταστατών για άμεση κάλυψη των ολιγοήμερων απουσιών, ακόμα δεν έχει εξεταστεί καν!
- Είναι απαίτηση το να ληφθεί υπόψη ο ανθρωπιστικός παράγοντας και να διασφαλιστεί το εργασιακό τους μέλλον μετά το 2027. Μόνο έτσι θα έχουν κίνητρο να επιλέξουν να εργαστούν στο δημόσιο σχολείο. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο με τη διατήρηση του καταλόγου διοριστέων μετά το 2027.
Το εκπαιδευτικό σύστημα της Κύπρου, βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στους αντικαταστάτες, αφού χωρίς αυτούς τα σχολεία θα παραλύσουν. Πρέπει επιτέλους η Επίσημη Πλευρά, να σεβαστεί τις συστάσεις διεθνών Οργανισμών σε σχέση με τους αντικαταστάτες. Ο ILO (International Labour Organization) και η UNESCO (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization) αντιλαμβάνονται και τονίζουν τη σημασία της ισότιμης αντιμετώπισης όλων των εκπαιδευτικών, δίνοντας σχετικές συστάσεις, που η Επίσημη Πλευρά έχει υποχρέωση να σεβαστεί. Προς το παρόν, όπως και τόσα άλλα, η Πολιτεία τις αγνοεί. Την ίδια ώρα, η Επίσημη Πλευρά, οφείλει να αναγνωρίσει πως υπάρχει τεράστιο πρόβλημα στην εξεύρεση αντικαταστατών και αυτό θα γιγαντωθεί το 2027, αφού είναι δεδομένο πως ο κατάλογος διορισίμων δεν επαρκεί για να καλύψει τις πολύ μεγάλες και συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες.
Είναι εκ των ων ουκ άνευ, πως η εργασιακή αναβάθμιση και διασφάλιση των αντικαταστατών και η ευρύτερη βελτίωση του συστήματος κάλυψης αναγκών σε αντικαταστάσεις, θα βοηθήσει σημαντικά την ομαλότερη λειτουργία των σχολείων. Ουσιαστικά, θα επιφέρει εργασιακή ηρεμία και ασφάλεια σε εκατοντάδες συναδέλφους, θα καταστήσει την εργασία σε θέση αντικαταστάτη πιο ελκυστική και θα διασφαλιστεί η καλύτερη κάλυψη των κενών που προκύπτουν στα σχολεία από απουσίες συναδέλφων. Συνεπώς, το ΥΠΑΝ έχει υποχρέωση να εγκύψει στα υπαρκτά προβλήματα που υπάρχουν, αλλά και αυτά που αναμένεται να βρούμε μπροστά μας τα επόμενα χρόνια και να δώσει ουσιαστικές και δίκαιες λύσεις για τους αντικαταστάτες.
*Γενικός Οργανωτικός Γραμματέας ΠΟΕΔ, Γενικός Γραμματέας Α.Κί.ΔΑ