Στις 28 Φεβρουαρίου 2020 δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα¹ της Δημοκρατίας ο Νόμος² για τις πρόωρες αφυπηρετήσεις χωρίς αναλογιστικές μειώσεις για υπηρεσία από την 1^η Ιανουαρίου 2013 και εντεύθεν.

Οι βασικές πρόνοιες του Νόμου είναι:

1. Σε περίπτωση υπαλλήλου ο οποίος μέχρι και την 31η Αυγούστου 2020, συμπληρώνει τουλάχιστον τετρακόσιους (400) μήνες συντάξιμης υπηρεσίας ή του υπολείπονται, κατά ανώτατο όριο, πέντε (5) έτη μέχρι την συμπλήρωση της ηλικίας υποχρεωτικής αφυπηρέτησής του, και υποβάλει αίτηση για οικειοθελή πρόωρη αφυπηρέτηση εντός σαράντα πέντε (45) ημερών από την ημερομηνία έναρξης της ισχύος του παρόντος Νόμου, η οποία εγκρίνεται από το αρμόδιο όργανο, δεν επιβάλλεται αναλογιστική μείωση στη σύνταξη και στο εφάπαξ ποσό που καταβάλλονται σε αυτόν για την υπηρεσία του από την 1η Ιανουαρίου 2013 και εντεύθεν³:
2. Δάσκαλοι και καθηγητές που θα επιλέξουν να υποβάλουν αίτηση για οικειοθελή πρόωρη αφυπηρέτηση, η οποία εγκρίνεται από το αρμόδιο όργανο που αποφασίζει για την αφυπηρέτηση των υπαλλήλων και εμπίπτουν στις διατάξεις του παρόντος εδαφίου, συνεχίζουν να υπηρετούν μέχρι και την 31η Αυγούστου 2020.
3. Για σκοπούς καταβολής σύνταξης χήρας, χήρα θεωρείται η τελευταία σύζυγος του θανόντα, ανεξάρτητα από το χρόνο τέλεσης του γάμου⁴:
4. Νοείται ότι, σε περίπτωση που ο θανών έχει τελέσει το γάμο μετά την αφυπηρέτησή του, η χήρα δεν δικαιούται σε καταβολή σύνταξης χήρας, εάν δεν παρέλθει χρονικό διάστημα τουλάχιστον πέντε (5) ετών από την ημερομηνία τέλεσης του γάμου μέχρι την ημερομηνία του θανάτου⁵:

Πώς επηρεάζονται οι εκπαιδευτικοί της Δημοτικής Εκπαίδευσης:

Στη Δημοτική Εκπαίδευση, στο σχέδιο  Πρόωρων αφυπηρετήσεων εμπίπτουν οι ακόλουθες κατηγορίες συναδέλφων:

1. Όσοι έχουν γεννηθεί πριν ή κατά την 31 Αυγούστου 1963, ανεξαρτήτως αν έχουν συμπληρώσει 400 μήνες ηλικίας, νοουμένου ότι έχουν μονιμοποιηθεί πριν την 1/10/2011 και εμπίπτουν στο επαγγελματικό σχέδιο συντάξεων.
2. Διαζευκτικά όσοι έχουν την 31^η Αυγούστου 2020 υπηρεσία τουλάχιστον 400 μηνών, έστω και αν έχουν ηλικία μικρότερη των 57 ετών.
3.  Δεδομένου ότι την δεκαετία του 1980 πολλοί συνάδελφοι έμπαιναν στην υπηρεσία σε ηλικία 20-21 ετών σημαίνει ότι εμπίπτουν στο σχέδιο άτομα ηλικίας μικρότερης των 57 ετών( μέχρι 55 ετών κατά προσέγγιση)
4. Το οικονομικό όφελος από την άρση των αναλογιστικών μειώσεων αφορά την υπηρεσία από την 1/1/2013 έως την 31/08/2020, δηλαδή μέχρι  ενενήντα δύο (92) μήνες της υπηρεσίας όσων θα ενταχθούν στο σχέδιο⁶.
5. Όσοι θα επιλέξουν το Σχέδιο για οικειοθελή πρόωρη αφυπηρέτηση θα πρέπει να υποβάλουν αιτήσεις εντός σαράντα πέντε (45) ημερών από την ημερομηνία έναρξης της ισχύος του παρόντος Νόμου, δηλαδή την περίοδο μεταξύ 29/02/2020 έως 13/04/2020⁷.
6. Ως γνωστόν με βάση το Νόμο 216(Ι)/2012 τα συνταξιοδοτικά ωφελήματα που θεμελιώνονται για υπηρεσία κατά ή μετά την 1^η Ιανουαρίου 2013 χρεώθηκαν με τις ακόλουθες μειώσεις:

-          Υπολογισμός της σύνταξης με βάση το μέσο όρο μισθού της συνολικής υπηρεσίας (μισθό καριέρας) και όχι τον τελευταίο μισθό πριν την αφυπηρέτηση. Ο υπολογισμός με βάση το μισθό καριέρας επιφέρει μείωση μέχρι 30% σε σχέση με τη σύνταξη που θεμελιώνεται στη βάση του τελευταίου μισθού πριν την αφυπηρέτηση.

-          Επιπλέον μείωση των συνταξιοδοτικών ωφελημάτων που απομένουν, σε περίπτωση πρόωρης αφυπηρέτησης, αναλόγως  του πόσο πρώιμη⁸ είναι η αφυπηρέτηση αυτή.

1. Συμπερασματικά, ο τρόπος υπολογισμού της σύνταξης για υπηρεσία από 1/1/2013 για όσους επιλέξουν το σχέδιο πρόωρων αφυπηρετήσεων παραμένει ως έχει, δηλαδή υπολογίζεται με βάση το μισθό καριέρας και όχι τον τελευταίο μισθό πριν την αφυπηρέτηση. Οι συνάδελφοι που θα αφυπηρετήσουν πρόωρα κερδίζουν μόνο τις αναλογιστικές μειώσεις που θα επιβάλλονταν γιατί θα φύγουν πριν τη συμπλήρωση του ορίου υποχρεωτικής αφυπηρέτησης.
2. Μεταξύ των δασκάλων που θα επιλέξουν το σχέδιο, οι νεότεροι ηλικιακά θα έχουν μεγαλύτερο κέρδος, αφού «το πρόστιμο» για όσους βρίσκονται πλησιέστερα στην υποχρεωτική αφυπηρέτηση είναι μικρότερο [ Βλέπε σημείωση 8 ]

Άλλες βελτιώσεις που επιφέρει το σχέδιο στα συνταξιοδοτικά δικαιώματα των εκπαιδευτικών

1. Με τον προηγούμενο Νόμο δικαίωμα σε σύνταξη Χηρείας είχε μόνο η πρώτη σύζυγος του υπαλλήλου, ενώ αν ξαναπαντρευόταν η νέα σύζυγος δεν είχε τέτοιο δικαίωμα. Με το νέο Νόμο  δικαίωμα στη σύνταξη Χηρείας αποκτά η τελευταία σύζυγος του υπαλλήλου που πέθανε, νοουμένου ότι ήταν τουλάχιστον πέντε χρόνια παντρεμένη μαζί του⁹.
2. Ο χρόνος έναρξης καταβολής της σύνταξης και ο χρόνος έναρξης καταβολής του εφάπαξ ποσού αναφορικά με τους κρατικούς υπαλλήλους που έχουν μικρότερο όριο ηλικίας υποχρεωτικής αφυπηρέτησης από το όριο ηλικίας υποχρεωτικής αφυπηρέτησης των δημοσίων υπαλλήλων, μειώνεται κατά τόσα χρόνια όση είναι η διαφορά μεταξύ του ορίου ηλικίας υποχρεωτικής αφυπηρέτησης των δημοσίων υπαλλήλων από το όριο ηλικίας υποχρεωτικής αφυπηρέτησης των υπόλοιπων κρατικών υπαλλήλων¹º. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η ελάχιστη ηλικία έναρξης καταβολής της σύνταξης που θεμελιώνεται για υπηρεσία από 1/1/2013 και μετά είναι τα 57 έτη για δασκάλους. Για την υπηρεσία μέχρι την 31/12/2012 η αντίστοιχη ελάχιστη ηλικία είναι τα 55 έτη.

Σημειώσεις:

1. Επίσημη Εφημερίδα Παράρτημα Ι(Ι) Ν. 16(Ι)/2020 Αρ. 4745, σ. 119-120
2. Ο περί Συνταξιοδοτικών Ωφελημάτων Κρατικών Υπαλλήλων και Υπαλλήλων του Ευρύτερου Δημόσιου Τομέα περιλαμβανομένων και των Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Διατάξεις Γενικής Εφαρμογής) (Τροποποιητικός) Νόμος του 2020 εκδίδεται με δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Κυπριακής Δημοκρατίας σύμφωνα με το Άρθρο 52 του Συντάγματος. Αριθμός 16(Ι) του 2020
3. Ν. 16(Ι)/2020 , άρθρο 2
4. Ν. 16(Ι)/2020 , άρθρο 3
5. Ομοίως με τη σημείωση 4, επιπλέον: «οποιαδήποτε αναφορά στις λέξεις «χήρα», «σύζυγος», «θανών», ερμηνεύεται ότι περιλαμβάνει «χήρα», «χήρο», «το σύζυγο», «τη σύζυγο», «τον θανών», «τη θανούσα».».
6. Η υπηρεσία μέχρι τις 31/12/2012 δεν χρεώνεται με αναλογιστική μείωση σε περίπτωση πρόωρης αφυπηρέτησης.
7. Ο Νόμος τέθηκε σε ισχύ στις 28/02/2020 όταν δημοσιεύτηκε στην επίσημη εφημερίδα. Αναμένω όμως ότι θα πρέπει να σταλεί σχετική εγκύκλιος από την ΔΔΕ που να διευκρινίζει περεταίρω το θέμα. Σε κάθε περίπτωση όμως, και για πρακτικούς λόγους που αφορούν τη στελέχωση των σχολείων για το 2020-2021, θεωρώ ότι η περίοδος υποβολής αιτήσεων θα λήξει πριν το Πάσχα.
8. Η αναλογιστική μείωση, και το συνακόλουθο κέρδος όσων δασκάλων επιλέξουν το Σχέδιο είναι, αναλόγως της ηλικίας ή ακόλουθη:

1. Ν.16(Ι)/2020 άρθρο 3, αντικατάσταση του άρθρου 12 του Βασικού Νόμου ως εξής:

«Ανεξαρτήτως των διατάξεων οποιουδήποτε οικείου Νόμου ή Κανονισμών για σκοπούς καταβολής σύνταξης χήρας, χήρα θεωρείται η τελευταία σύζυγος του θανόντα, ανεξάρτητα από το χρόνο τέλεσης του γάμου:

Νοείται ότι, σε περίπτωση που ο θανών έχει τελέσει το γάμο μετά την αφυπηρέτησή του, η χήρα δεν δικαιούται σε καταβολή σύνταξης χήρας, εάν δεν παρέλθει χρονικό διάστημα τουλάχιστον πέντε (5) ετών από την ημερομηνία τέλεσης του γάμου μέχρι την ημερομηνία του θανάτου»:

1. Ν.16(Ι)/2020, άρθρο 4, Τροποποίηση του Πίνακα 2 του βασικού νόμου.