Η Παγκόσμια Ημέρα Εκπαιδευτικών γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 5 Οκτωβρίου για να τιμήσει όλους τους εκπαιδευτικούς, σε όλο τον κόσμο. Καθιερώθηκε το 1994 από την UNESCO[1], προκειμένου να τιμήσει τους μαχόμενους εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης σε όλο τον κόσμο, που με το έργο τους συμβάλλουν καθοριστικά στην ανάπτυξη, την πρόοδο και την ευημερία των κοινωνιών. Η 5η Οκτωβρίου είναι μια μέρα που θέτει στο επίκεντρο τους εκπαιδευτικούς, τις ανάγκες και τα προβλήματά τους, τιμώντας το πολύτιμο έργο τους και τον αγώνα που καταβάλλουν για την οικοδόμηση ενός καλύτερου μέλλοντος για όλους τους μαθητές. Το θέμα που επιλέγηκε για τη φετινή Παγκόσμια Μέρα του Εκπαιδευτικού είναι: «Οι εκπαιδευτικοί που χρειαζόμαστε για την εκπαίδευση που θέλουμε: Η παγκόσμια επιτακτική ανάγκη, να αντιστραφεί η έλλειψη εκπαιδευτικών».
Ένας εκπαιδευτικός μέσω του ρόλου και της δράσης του, έχει τη μοναδική ευκαιρία να μεταμορφώσει τις ζωές των άλλων, συμβάλλοντας στη διαμόρφωση βιώσιμου μέλλοντος και προσφέροντας προσωπική ανάπτυξη, βελτίωση και ολοκλήρωση στους μαθητές. Η παγκόσμια μέρα εκπαιδευτικού, προτάσσει την αναγνώριση του κρίσιμου ρόλου που διαδραματίζουν οι εκπαιδευτικοί στην προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης. Οι εκπαιδευτικοί είναι απαραίτητοι για να βοηθήσουν τους μαθητές να κατανοήσουν πολύπλοκα παγκόσμια ζητήματα, όπως η κλιματική αλλαγή και η κοινωνική ανισότητα. Παρέχοντας στους μαθητές τις γνώσεις και τις δεξιότητες που χρειάζονται για να αντιμετωπίσουν αυτές τις προκλήσεις, οι εκπαιδευτικοί συμβάλλουν στη δημιουργία ενός πιο βιώσιμου μέλλοντος για όλους. Η εν λόγω μέρα, αποτελεί μια ευκαιρία, για να προβληθούν και να αναγνωριστούν, τα επιτεύγματα των εκπαιδευτικών σε όλο τον κόσμο. Από τις καινοτόμες μεθόδους διδασκαλίας έως την εμπνευσμένη ηγεσία, οι εκπαιδευτικοί κάνουν τη διαφορά στη ζωή των μαθητών καθημερινά. Αναγνωρίζοντας και γιορτάζοντας τη συνεισφορά τους, ο στόχος είναι να εμπνευστεί η επόμενη γενιά εκπαιδευτικών και να διασφαλιστεί ότι η εκπαίδευση θα συνεχίσει να αποτελεί προτεραιότητα για τις Κυβερνήσεις και τις κοινότητες σε όλο τον κόσμο[2].
Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται μια άνευ προηγουμένου παγκόσμια έλλειψη εκπαιδευτικών που επιδεινώνεται από την υποβάθμιση των συνθηκών εργασίας και της ποιότητας του επαγγέλματος του εκπαιδευτικού. Παράγοντες όπως το εργασιακό άγχος, η συνεχώς αυξανόμενη βία και παραβατικότητα, η εργασιακή αβεβαιότητα, επηρεάζουν δυσμενώς το επάγγελμα του εκπαιδευτικού.
Η UNESCO, επισημαίνει τη σημασία του να σταματήσει η μείωση του αριθμού των εκπαιδευτικών και τονίζει, πως πρέπει να δοθούν κίνητρα. Σημειώνεται πως αυτό πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα για τις εκάστοτε Κυβερνήσεις. Η παράμετρος αυτή, είναι αλληλένδετη με την ποιότητα της εργασίας, την ασφάλεια στην εργοδότηση, αλλά και τους όρους / δικαιώματα εργοδότησης. Υπογραμμίζεται ακόμη, η σημασία της επένδυσης στους εκπαιδευτικούς και η διασφάλιση ότι έχουν τους πόρους και την υποστήριξη που χρειάζονται για να παρέχουν εκπαίδευση υψηλής ποιότητας, στους μαθητές. Παράγοντες όπως το μισθολόγιο, οι συνθήκες εργασίας, ο περιορισμός της εργασιακής αβεβαιότητας, οι υποστηρικτικές δομές και η πιθανότητα για μελλοντική εργοδότηση, αναπόφευκτα επηρεάζουν και την ελκυστικότητα του επαγγέλματος του εκπαιδευτικού και τη ζήτηση.
Λαμβάνοντας υπόψη τα πιο πάνω, αν δεν λειτουργήσει προληπτικά η Πολιτεία της Κύπρου, με καίριες παρεμβάσεις και διορθώνοντας τις στρεβλώσεις που υπάρχουν στο σύστημα εισδοχής εκπαιδευτικών, σοβαρά προβλήματα θα παρουσιαστούν και στον τόπο μας, τόσο ποσοτικά, όσο και ποιοτικά. Ως γνωστό στην Κύπρο, η Πολιτεία εδώ και δεκαετίες κωφεύει σε σειρά προβλημάτων που απασχολούν τους νέους εκπαιδευτικούς. Οι αντικαταστάτες εργάζονται χωρίς το δικαίωμα σε άδεια ασθενείας ή απουσίας και με ωρομίσθιο καθεστώς, οι συμβασιούχοι των ΠΟΣ εργάζονται με πολύ χαμηλούς μισθούς και με αδιευκρίνιστους όρους εργοδότησης, οι συμβασιούχοι εργάζονται με την αβεβαιότητα της μη επαναπρόσληψης ή της πρόσληψης σε δυσμενείς τόπους/απομακρυσμένες περιοχές, οι αορίστου με την αβεβαιότητα του αν και πότε θα γίνουν μόνιμοι ή αν κινδυνεύουν να μείνουν εκτός εκπαίδευσης λόγω πλεονασμού ή λήξης της ισχύος των εξετάσεων ή της κατάργησης των καταλόγων κ.ο.κ. Και ανάμεσα σε όλα αυτά, διαφαίνεται πλέον ξεκάθαρα, πως οι ανάγκες μετά το 2027, με την κατάργηση του καταλόγου διοριστέων, σε καμιά περίπτωση δεν θα μπορούν να καλύπτονται μόνο μέσω του συστήματος διορισίμων[3].
Δυστυχώς, οι έκτακτοι είναι κατακερματισμένοι σε πολλές και διαφορετικές ταχύτητες, με κοινό χαρακτηριστικό την αβεβαιότητα και ανασφάλεια που δικαιολογημένα βιώνουν. Οι εκατοντάδες εκπαιδευτικοί που δικαίως αισθάνονται ως αναλώσιμοι, προφανώς και δεν αντιμετωπίζονται με σεβασμό από το Κράτος και αυτό δεν είναι βοηθητικό στο να υπάρξει και το απαιτούμενο ενδιαφέρον. Για παράδειγμα, η ίδια η UNESCO τονίζει πως η αμοιβή όλων των εκπαιδευτικών με την ίδια μισθολογική κλίμακα καθορίζεται ως βασικό εργασιακό δικαίωμα από τον ILO (International Labour Organization) και την UNESCO (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization). Κάτι τέτοιο δεν εφαρμόζεται ούτε στους αντικαταστάτες και πιθανόν να μην εφαρμοστεί ούτε και στα Ολοήμερα. Συνεπώς, το ΥΠΑΝ, οφείλει επιτέλους να συμμορφωθεί με τις συστάσεις που κατά καιρούς δημοσιεύονται, να προσέλθει στον διάλογο για οριστική επίλυση των δεκάδων προβλημάτων που υπάρχουν και να δείξει τον απαιτούμενο σεβασμό προς το ανθρώπινο δυναμικό που εργοδοτεί. Επειδή για την εκπαίδευση που θέλουμε, έχουμε το χρέος να έχουμε ανθρώπινο δυναμικό που το σεβόμαστε, αναγνωρίζουμε το έργο του και του δίνουμε κύρος!
Καταληκτικά, για την αντιμετώπιση της πρόκλησης με την έλλειψη εκπαιδευτικού προσωπικού αλλά και ενδιαφέροντος από υποψηφίους, η Πολιτεία και τα αρμόδια Υπουργεία, πρέπει να επενδύσουν στο ανθρώπινο δυναμικό, να το στηρίξουν επαρκώς και να μεριμνήσουν για την επαγγελματική του ανάπτυξη. Προς αυτή την κατεύθυνση, θα πρέπει να παρασχεθούν στους εκπαιδευτικούς ανταγωνιστικοί μισθοί και παροχές, να αυξηθούν οι οργανικές θέσεις ώστε να μειωθεί η εργασιακή ανασφάλεια, να ληφθούν μέτρα μη θυματοποίησης των συναδέλφων που αυτή τη στιγμή εργάζονται, με ταυτόχρονη διατήρηση του καταλόγου διοριστέων, να γίνουν νομοθετικές ρυθμίσεις κατοχύρωσης των εκπαιδευτικών αορίστου χρόνου και να δομηθούν συστήματα υποστήριξης που θα τους βοηθήσουν να διαχειριστούν το άγχος της δουλειάς.
Μιχάλης Αλεξόπουλος, Γενικός Οργανωτικός Γραμματέας ΠΟΕΔ, Γενικός Γραμματέας Α.Κί.ΔΑ
[1] https://www.unesco.org/en/days/teachers?hub=701
[2] https://www.msn.com/en-us/money/careers/world-teachers-day-2023-celebrating-educators-around-the-globe/ar-AA1h6czB#:~:text=World%20Teachers%20Day%20is%20celebrated%20annually%20on%20October%205th%2C%20and,then%20starting%20to%20increase%20that
[3] https://paideia-news.com/poed/2023/08/13/monodromos-i-diatirisi-toy-katalogoy-dioristeon/?fbclid=IwAR3h2l2r15GCITZhdtqZdRcgdQf3VrpC2xMQGcIFFlmeJGs_lIYSA3t0Upc