«Η ψηφιακή τεχνολογία προγραμματίζεται να αξιοποιηθεί και να ενταχθεί στα προγράμματα των σχολείων και κάτω από ομαλές συνθήκες». «Η ψηφιακή τεχνολογία ήρθε για να μείνει»[1]. «Η ψηφιακή τεχνολογία είναι πλέον μέρος της παιδαγωγικής προσέγγισης και της λειτουργίας των σχολείων[2]». Ο πολιτικός προϊστάμενος του ΥΠΠΑΝ σε όλες τις πρόσφατές του δηλώσεις, μιλώντας για τους σχεδιασμούς της επόμενης σχολικής χρονιάς, τονίζει πως η ψηφιακή τεχνολογία αποτελεί την αιχμή του δόρατος για αντιμετώπιση των δυσκολιών που αναμένονται. Οι δηλώσεις του πηγαίνουν και ένα βήμα πιο πέρα, αφού ισχυρίζεται πως η τεχνολογία θα στηριχθεί και θα ενταχθεί σε όλο το φάσμα του αναλυτικού προγράμματος και της μαθησιακής διαδικασίας. Η αλήθεια όμως σε σχέση με τη στήριξη της ψηφιακής τεχνολογίας από το ΥΠΠΑΝ πόρρω απέχει από τις δημόσιες τοποθετήσεις. Διαχρονικά η προσέγγιση του ΥΠΠΑΝ σε θέματα τεχνολογίας, ήταν επιδερμική, αποσπασματική, χωρίς πλάνο και με τεράστια ελλείματα.
Είναι γενικά παραδεκτό πως η ψηφιακή τεχνολογία είναι ένα σημαντικό γρανάζι στο εκπαιδευτικό σύστημα. Η κυπριακή εκπαίδευση βρίσκεται σε μια μεγάλη πρόκληση. Η συγκυρία που διαμορφώθηκε, είναι ιδανική για τη μεταφορά του ενδιαφέροντος από τη μυωπική μικροπολιτική σε μια σοβαρή συζήτηση για ουσιαστικό εκσυγχρονισμό της ψηφιακής τεχνολογίας στην εκπαίδευση. Αναντίλεκτα, η χρήση τεχνολογίας στα μαθησιακά περιβάλλοντα θεωρείται αναγκαία και δεν είναι τυχαίο πως τα πλείστα μαθήματα εισηγούνται δραστηριότητες στις οποίες επιβάλλεται η χρήση της. Η χρήση εξάλλου του υπολογιστή στο μάθημα, έχει γίνει αδήριτη ανάγκη, όχι μόνο για τον εκπαιδευτικό, αλλά και για τους ίδιους τους μαθητές, δημιουργώντας ένα σύγχρονο μαθησιακό περιβάλλον, εποικοδομητικού, αλληλεπιδραστικού και συνεργατικού τύπου. Τους τελευταίες δε μήνες, έχουμε μπει στην εποχή της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης με όλα όσα αυτή συνεπάγεται.
Αφού λοιπόν η ψηφιακή τεχνολογία «ήρθε για να μείνει» και αφού καθολικά αναγνωρίζεται η σπουδαιότητά της, είναι εκ των ων ουκ άνευ πως το ΥΠΠΑΝ οφείλει τάχιστα να προχωρήσει σε σχεδιασμό και υλοποίηση, ενός σχεδιασμού στήριξης και αναβάθμισης των ψηφιακών τεχνολογιών. Φυσικά πλέον, βρισκόμαστε στο παρά πέντε του ανοίγματος των σχολείων και την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς, συνεπώς είναι οφθαλμοφανές πως το ΥΠΠΑΝ για ακόμη μια φορά σπατάλησε πολύτιμο χρόνο, περιορίστηκε σε βαρύγδουπες δηλώσεις και επικοινωνιακά παιχνίδια, χωρίς να στοχοπροσηλωθεί στην ουσία ή να πράξει τα δέοντα!
Επιβάλλονται λοιπόν, άμεσες ενέργειες! Ειδικότερα:
- Αντικατάσταση/αναβάθμιση του εξοπλισμού. Ο εξοπλισμός στα περισσότερα σχολεία σε σχέση με τους επιτραπέζιους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, είναι απηρχαιωμένος. Πρόκειται για εξοπλισμό σχεδόν δεκαπέντε ετών, ο οποίος θα έπρεπε να έχει αποσυρθεί και αναπληρωθεί. Η μερική αντικατάσταση που γίνεται κάθε χρόνο, σαφώς και δεν είναι αρκετή για να στηριχθούν τα σχολεία, συνεπώς επιβάλλεται η άμεση, ολική αντικατάσταση και αναβάθμισή του.
- Εισαγωγή μαθήματος πληροφορικής. Παρά τις επιταγές των καιρών, δεν έχει εισαχθεί μάθημα πληροφορικής στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, παρά μόνο στα Ενιαία Ολοήμερα σχολεία. Σκοπός της εισαγωγής της πληροφορικής στο δημοτικό σχολείο ως ξεχωριστό γνωστικό αντικείμενο, είναι να εξοικειωθούν οι μαθητές µε τις βασικές λειτουργίες του υπολογιστή και να έλθουν σε μια πρώτη επαφή µε διάφορες χρήσεις του ως εποπτικού μέσου διδασκαλίας, ως γνωστικού - διερευνητικού εργαλείου και ως εργαλείου επικοινωνίας και αναζήτησης πληροφοριών στο πλαίσιο των καθημερινών σχολικών τους δραστηριοτήτων.
- Λειτουργία και εξοπλισμός εργαστηρίων πληροφορικής. Στα περισσότερα σχολεία δεν υπάρχουν οργανωμένα και σωστά σχεδιασμένα εργαστήρια πληροφορικής. Χρειάζεται κάθε σχολείο να διαθέτει το δικό του εργαστήριο πληροφορικής, πλήρως εξοπλισμένο, τόσο για χρήση στο μάθημα πληροφορικής, όσο και για χρήση σε άλλα γνωστικά αντικείμενα.
- Νέο αναλυτικό πρόγραμμα πληροφορικής. Το αναλυτικό πρόγραμμα που εφαρμόζεται στο μάθημα πληροφορικής των Ενιαίων Ολοήμερων, κρίνεται απηρχαιωμένο και σε μεγάλο βαθμό ξεπερασμένο, μιας και πρόκειται για σύγγραμμα του 2006[3] και δεν συμβαδίζει με τα σημερινά τεχνολογικά δεδομένα. Μαζί με την επιβαλλόμενη εισαγωγή μαθήματος πληροφορικής, χρειάζεται η αναδόμηση ενός πλήρως αναθεωρημένου και επικαιροποιημένου αναλυτικού προγράμματος, με περιεχόμενο που να συμβαδίζει με τις νέες ψηφιακές τάσεις και τη σύγχρονη εποχή της τεχνολογίας.
- Εισαγωγή συστήματος διαχείρισης μάθησης (LMS) ή Εικονικού Περιβάλλοντος Εκπαίδευσης (Virtual Learning Environment). Πρόκειται για λογισμικά που χρησιμοποιούνται στη διεξαγωγή ηλεκτρονικών μαθημάτων μέσω διαδικτύου και προσφέρουν ολοκληρωμένες υπηρεσίες ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης. Η πλατφόρμα ηλεκτρονικής μάθησης, αποτελεί ένα σύστημα διαχείρισης γνώσης στο οποίο οι εκπαιδευτικοί αναρτούν το διδακτικό τους υλικό, και οργανώνουν μαθήματα. Οι μαθητές, συμμετέχουν δημιουργικά στις εργασίες τους, αξιολογούνται γι’ αυτές και ενημερώνονται. Είναι ο διαδικτυακός «χώρος» ασφαλούς πρόσβασης των εμπλεκομένων (εκπαιδευτικών, μαθητών και γονιών) στην εκπαιδευτική διαδικασία, από οποιοδήποτε σημείο και υπολογιστική συσκευή.
- Θεσμοθέτηση συντονιστή-διαχειριστή σχολικής ιστοσελίδας. Πρέπει να σημειωθεί πως η ύπαρξη ιστοσελίδων, εδώ και χρόνια, στηριζόταν αποκλειστικά και μόνο στις φιλότιμες προσπάθειες και πρωτοβουλίες εκπαιδευτικών, εις βάρος του προσωπικού τους χρόνου. Η επιμέλεια και διαχείριση μιας ιστοσελίδας, εξυπακούει επιμόρφωση, εξοικείωση και πολλές ώρες ενασχόλησης. Η ύπαρξη ιστοσελίδας μπορεί να ιδωθεί θετικά ως μέσο επικοινωνίας με τους γονείς και την ευρύτερη κοινωνία, προβάλλοντας και το έργο ή τις δράσεις που επιτελείται στο σχολείο. Ξεκάθαρα το ΥΠΠΑΝ οφείλει να στηρίξει την διατήρηση αλλά και δημιουργία ιστοσελίδων, παραχωρώντας χρόνο στα σχολεία.
- Θεσμοθέτηση του τοπικού συντονιστή ΤΠΕ. Η στήριξη από το ΥΠΠΑΝ στο ανθρώπινο δυναμικό των σχολείων, είναι ιδιαίτερα σημαντική. Ειδικότερα, παρά το γεγονός πως αποτελεί επιτακτική ανάγκη, δεν έχει γίνει θεσμοθέτηση του ρόλου του τοπικού συντονιστή ΤΠΕ.[4], με παραχώρηση αρκετών ωρών για διεκπεραίωση των καθηκόντων του. Τα καθήκοντα που είναι επιφορτισμένος είναι ποικίλα και χρειάζονται πολλές εργατοώρες για να διεκπεραιωθούν. Είναι πρακτικά αδύνατο ο τοπικός συντονιστής να ασκήσει στο έπακρο τον καθοδηγητικό του ρόλο, ως μέντορας σε θέματα ενσωμάτωσης των ΤΠΕ., αν αναλογιστεί κανείς και τα σοβαρά τεχνικά προβλήματα που παρατηρούνται, λόγω της συνεχούς χρήσης αλλά και της ηλικίας του εξοπλισμού. Ο χρόνος που παραχωρείται με τα υφιστάμενα δεδομένα, κρίνεται ως ελλιπής και ανεπαρκής, αλλά και δυσανάλογος του φόρτου εργασίας που ο τοπικός συντονιστής επωμίζεται.
- Αύξηση των ωρών συμβουλευτικού έργου στο κλιμάκιο πληροφορικής. Για τους συμβούλους πληροφορικής του Υπουργείου, ο συμβουλευτικός/καθοδηγητικός ρόλος μπαίνει συνήθως σε δεύτερη μοίρα, μιας και ο χρόνος που αφιερώνουν αναλώνεται σχεδόν αποκλειστικά στην τεχνική στήριξη των σχολείων. Κάθε σύμβουλος πληροφορικής είναι επιφορτισμένος με την υποστήριξη περίπου 50-60 σχολείων (δημοτικών σχολείων, ειδικών σχολείων και νηπιαγωγείων) ανά μέρα απόσπασης, έχοντας ταυτόχρονα και άλλα καθήκοντα να εκτελέσει (επιμορφώσεις, σεμινάρια κλπ.). Γίνεται αντιληπτό πως είναι πρακτικά και μαθηματικά αδύνατο, οι σύμβουλοι να στηρίζουν και να συμβουλεύουν από τη μία το εκπαιδευτικό προσωπικό των σχολείων και ταυτόχρονα να συντηρούν τον τεχνολογικό εξοπλισμό!
Τα πιο πάνω είναι μόνο κάποια από τα σημεία που πρέπει να μελετηθούν και να ενταχθούν στο πακέτο στρατηγικής του ΥΠΠΑΝ για τις ψηφιακές τεχνολογίας. Το ΥΠΠΑΝ δηλώνει με κάθε ευκαιρία πως η ψηφιακή τεχνολογία είναι εδώ και θα στηριχθεί. Ιδού η Ρόδος λοιπόν! Αναμένουμε πως το ΥΠΠΑΝ θα περάσει από τις κούφιες ατάκες και δηώσεις, σε κινήσεις ουσίας και θα προχωρήσει σε πραγματικές καινοτομίες στην εκπαίδευση, στηρίζοντας έμπρακτα το κομμάτι της ενσωμάτωσης των Τ.Π.Ε. σε όλες του τις εκφάνσεις. Από δηλώσεις και εξαγγελίες χορτάσαμε! Έργα και πράξεις θα δούμε;
Μιχάλης Αλεξόπουλος, Μέλος Δ.Σ. ΠΟΕΔ, Γενικός Γραμματέας Α.Κί.ΔΑ
[1] https://www.sigmalive.com/news/local/638848/yppaideiasi-enarksi-tis-neas-sxolikis-xronias-kai-to-sxedio-v
[2] https://bit.ly/2Zn4EOk
[3] http://www.schools.ac.cy/klimakio/Themata/ensomatosi_tpe/oloimero_scholeio/analytiko_programma_pliroforikis_e_o_s.pdf
[4] http://www.schools.ac.cy/klimakio/Themata/ensomatosi_tpe/topikoi_syntonistes.html